The elderly person an the crisis in a modern family in a systematic depiction

Bibliogr. 70-71

Celem artykułu jest ukazanie osoby starszej w systemowym modelu rodziny ze szczególnym zwróceniem uwagi na aspekt opieki nad nią oraz na jej potencjał w sytuacji kryzysów, jakie mają miejsce w obrębie rodziny. Problem badawczy, jaki został podjęty w niniejszym arty-kule, zawarty jest w pytaniach: Jakie znaczenie w życiu osób starszych ma rodzina? Jaką rolę od-grywają osoby starsze w systemowym modelu rodziny? Jak przebiega opieka nad osobami starszymi w systemowym modelu rodziny, w której obrębie występują kryzysy? Wykorzystana została metoda analityczno-syntetyczna oparta na wybranej literaturze przedmiotu. Zaprezentowana została systemowa teoria rodziny, w której osoby starsze nie są jedynie biorcą opieki, lecz za pomocą posiadanych zasobów stanowią nieocenione wsparcie dla innych członków. Następnie przedstawione zostały przemiany we współczesnej rodzinie, które zaobserwować można na skutek uwarunkowań społeczno-kulturowych. Wywołały one w obrębie rodziny kryzysy, które w pracy ukazane zostały na przykładzie opieki nad osobami starszymi. Obserwowany zanik rodzin wielopokoleniowych, a także obniżenie jakości relacji międzygeneracyjnych doprowadził do tego, że osoby starsze utraciły ówczesną rolę oraz odchodzi się od dostrzegania ich potencjału. W sytuacji braku ich samodzielności opieka nad osobami starszymi może przybierać coraz częściej formę instytucjonalną, za co odpowiedzialne są wspomniane uwarunkowania społeczno-kulturowe. Za pomocą edukacji powinno przekazywać się wiedzę na temat wartości relacji międzygeneracyjnych, a także potrzeb osób starszych, dla których rodzina stanowi najważniejsze środowisko, a w której szczególnego znaczenia nabiera troska o najstarszych jej członków.

The aim of the article is to present the elderly in the systemic family model, with particular emphasis on the aspect of caring for them and on their potential in the situation of crises that take place in the family. The research problem discussed in this article is contained in the following questions: What is the meaning of the family in the life of elderly people? What role do the elderly play in the systemic family model? How does the process of taking care of the elderly in the systemic family model in which crises occur look like? The analytical-synthetic method was used, based on the selected literature on the subject. The systemic theory of the family was presented, in which the elderly are not only the care recipients, but with their resources, provide invaluable sup-port for other family members. Then, the changes in the modern family, which can be observed as a result of socio-cultural determinants, were presented. The crises, caused by the changes in the modern family, were presented in this work with the example of how families take care of the elderly. The observed disappearance of multigenerational families, as well as the decrease in the quality of intergenerational relations, has led to the elderly losing their former role while also failing to recognise their potential. In the case of lack of independence on the elderly side, caring for them may be taking on an institutional form, for which the aforementioned socio-cultural determinants are responsible. Education should convey knowledge about the value of intergenerational relations, as well as the needs of elderly people, for whom the family is the most important environment, and in which care for its eldest members is of particular importance.