Wraz z akcesją Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. do kraju zaczął płynąć szeroki strumień dofinansowania. Pieniądze przeznaczone są na restrukturyzację i modernizację gospodarki, wyrównywanie szans słabiej rozwiniętych regionów i ułatwienie integracji ze Wspólnotą. Mimo alokacji wszystkich środków przewidzianych na lata 2004-2006, proces ten utrudniany był przez liczne przeszkody. W artykule przedstawiamy najważniejsze z nich - nadmierną biurokrację, zbyt skomplikowane i niestabilne prawo, barierę ludzką przejawiającą się m.in. w brakach kadrowych i niedostatkach kapitału społecznego oraz naciski polityczne i upolitycznienie, jakiemu poddawane są działania w procesie selekcji projektów. W naszej analizie uwzględnimy trudności, jakie napotykają zarówno prywatni i publiczni beneficjenci funduszy, jak i urzędnicy administracji publicznej zajmujący się ich rozdziałem, rozliczaniem, kontrolą i monitoringiem. W artykule nawiązujemy do koncepcji systemu autopojetycznego autorstwa Niklasa Luhmanna. Zwracamy uwagę na nierównomierne różnicowanie administracji, polityki i publiczności na kluczowym dla rozdziału funduszy poziomie regionalnym, a także na słabość czynnika społecznego, mającego z zasady stanowić przeciwwagę dla biurokratyzujących i polityzujących tendencji, z jakimi boryka się analizowany proces. Opisujemy reprodukcję i ewolucję systemu, odnosząc się do wykorzystywania środków przyznanych Polsce na lata 2004-2006, a także do fazy przygotowawczej do okresu programowania 2007-2013. Tekst oparty jest na wynikach jakościowych badań terenowych przeprowadzonych przez zespół pod kierownictwem Grażyny Skąpskiej w gminach południowej Polski, które skonfrontowane zostały z danymi statystycznymi oraz wynikami kontroli NIK.

The article deals with the issue of structural and cohesion funding by the European Union in Poland. Although all funds earmarked for the first programming period 2004-2006 were allocated, the process posed certain problems. Therefore, in our paper we point to the weaknesses of the system and some of the hindrances to efficient fund allocation: faulty institutional and legal framework, bureaucracy, corruption and personnel deficits. We base our findings on a research incorporating 150 in-depth interviews carried out in four regions of Poland. Referring to Niklas Luhmann's theory of autopoietic systems, we present a sketch of an unevenly differentiated political system, in which administration and politics prevail over the underprivileged public, incapable of counteracting trends of politicization and bureaucratization. By showing the evolution and reproduction of the system, we relate to its deficits and their impact on the future use of the EU funds inflow.