The evolution of the principle of the separation of powers and its impact on judicial review

Recenzenci: dr hab. Aldona Domańska, UŁ; dr hab. Piotr Mikuli, UJ

Celem artykułu jest przedstawienie ewolucji zasady podziału władzy i jej wpływu na sądownictwo konstytucyjne. Autor zwraca uwagę na determinanty pozycji ustrojowej sądownictwa konstytucyjnego. Po pierwsze, na dość oczywisty, ale nieeksponowany dotychczas w nauce prawa fakt braku uwzględnienia miejsca i roli sądownictwa konstytucyjnego w Monteskiuszowskiej doktrynie podziału władzy. Po drugie, na wpływ brytyjskiej teorii suwerenności parlamentu, która oznaczała, że normy stanowione przez parlament, przy najmniej teoretycznie, są niczym nieograniczone. Po trzecie, na francuską umowę społeczną Jana Jakuba Rousseau odwołująca się do woli powszechnej, która nie może być kwestionowana przez żaden organ pozaparlamentarny. Na tym tle omawia poszczególne kanony podziału władzy stwierdzając, że najtrudniejszą i zarazem najbardziej sporną z teoretycznego punktu widzenia jest kwestia utożsamiania zasady podziału władzy z równowagą władz. Pozwala to na stwierdzenie, że włączenie sądownictwa konstytucyjnego w relacje podzielonych władz istotnie wpływa na realną możliwość osiągania dynamicznej równowagi nawet przy akceptacji stateczności języka prawniczego. W tym kontekście dostrzega sądownictwo konstytucyjne o wysokim wskaźniku oddziaływania na równowagę władz (high-aequlibrum) oraz w niskim wskaźniku oddziaływania na równowagę władz (low-aequlibrum) dokonując ich charakterystyki. Na koniec wskazuje na istotne problemy dotyczące miejsca i roli sądownictwa konstytucyjnego, z którymi w najbliższym czasie będzie musiała się uporać nauka prawa.

This study describes the evolution of the principle of separation of powers as well as its impact on judicial review. Firstly, there is a quite obvious fact, to which the law literature has not yet paid due attention, that the Montesquieu doctrine of the separation of powers fails to recognise the significance and role of judicial review. Secondly, there is the question of the impact of the British theory of Parliament’s sovereignty, which implies that provisions passed by Parliament are not, at least in theory, limited by anything. Thirdly, there is the matter of the French concept of the social contract, developed by Jean-Jacques Rousseau, which refers to a common will that cannot be questioned by any non-parliamentary body. Against this background, the author presents various standards of the separation of powers and concludes that the most vexing matter (and, at the same time, the most arguable one from a theoretical point of view) is that of identifying the rule of the separation of powers with the equilibrium of powers. There- fore, it can be stated that including constitutional judiciary in relations between separated powers significantly affects the possibility of achieving a dynamic equilibrium even with acceptance of legal language steadiness. In this context, the author recognises judicial review of high equilibrium and of low equilibrium and characterises both types. In the end, the author describes significant concerns regarding the position and role of the judicial review which the doctrine of law will have to address in the near future.