"Kramarski kosmos" : kilka uwag o przedmiotach w twórczości Zbigniewa Herberta i Jana Vermeera

2014
journal article
article
dc.abstract.enThe most important question raised by this article is: why is Vermeer so important for Zbigniew Herbert? The first part of the article is devoted to Duch painters - especially to Johannes Vermeer, his works and the themes of his painting (simple, domestic scenes which show people and the objects surrounding them). The second part focuses on objects as presented in Zbigniew Herbert's poetry. Objects (for example chairs, stools, pens, lamps) from daily human life are so important, because they "anchor" men in the world, contributing to their identity, accompanying them in their everyday life and creating this life. An object plays the role of a memory "carrier," and it enables contact with the past, one's memories, and other people. We can say that Herbert and Vermeer had a similar sensitivity for objects; both the poet and the painter tried to "prolong e the existence" of the object in their works.pl
dc.abstract.plPrzedmiotem rozważań jest próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego to właśnie Vermeer stał się dla Herberta jednym z najbardziej cenionych malarzy i "Mistrzem z Delft". Pierwszą część poświęcono uwagom na temat malarstwa holenderskiego, najważniejszym twórcom, charakterystycznym cechom dzieł holenderskich mistrzów. Przypomniana została pokrótce biografia Jana Vermeera, wymieniono też najważniejsze płótna "Mistrza z Delft". W drugiej części poruszone zostały zagadnienia związane z "miłością konkretu" w twórczości Zbigniewa Herberta. Przejawia się ona w różnoraki sposób - przede wszystkim poprzez zwrócenie uwagi na świat rzeczywisty, realny oraz nieufność wobec kreacyjnej mocy wyobraźni. Ważne jest uczynienie z niepozornych, prostych rzeczy "bohaterów" literackich. Istotna jest też "czułość" okazywana przedmiotom, które zasługują na uznanie przez to, że stanowiąc "towarzystwo" człowieka, współtworzą w pewnym sensie jego życie, wspomnienia i świat (zob. m.in. Elegia na odejście pióra atramentu lampy). Podkreślić należy ponadto uczynienie z opisu rzeczywistości przedmiotowej jednego z najistotniejszych zadań poezji. Takie podejście odnaleźć można w dramacie Rekonstrukcja poety, w którym prawdziwa sztuka polega na "poznawaniu świata na nowo", co jest możliwe dzięki pochyleniu się nad "kamykiem, sandałem, sprzączką przy sandale". Zakończenie przynosi próbę odpowiedzi na pytanie, w jakim miejscu Herbert i Vermeer są sobie najbliżsi. Poetę i malarza łączy nie tylko podobne (czułe, precyzyjne) podejście do przedmiotów. W krótkim Herbertowskim apokryfie List zadanie artysty zostaje określone między innymi jako "mówienie światu słów pojednania; mówienie o radości z odnalezionej harmonii, o wiecznym pragnieniu odwzajemnionej miłości" - w takim właśnie sposobie patrzenia na świat są do siebie podobni dwudziestowieczny polski poeta Zbigniew Herbert i żyjący w XVII wieku holenderski malarz Jan Vermeer.pl
dc.affiliationWydział Polonistykipl
dc.contributor.authorStec-Jasik, Anna - 115786 pl
dc.date.accession2016-04-27pl
dc.date.accessioned2016-05-11T09:35:50Z
dc.date.available2016-05-11T09:35:50Z
dc.date.issued2014pl
dc.date.openaccess0
dc.description.accesstimew momencie opublikowania
dc.description.additionalBibliogr. s. 49-50pl
dc.description.number8 (1)pl
dc.description.physical37-50pl
dc.description.versionostateczna wersja wydawcy
dc.identifier.eissn2082-9469pl
dc.identifier.issn2299-1638pl
dc.identifier.urihttp://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/25418
dc.identifier.weblinkhttp://projekty.doktoranci.uj.edu.pl/materialy/zn/zn-num-8nowy.pdf#page=37pl
dc.languagepolpl
dc.language.containerpolpl
dc.rightsUdzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne 3.0 Polska*
dc.rights.licenceCC-BY-NC
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/pl/legalcode*
dc.share.typeotwarte czasopismo
dc.subject.enHerbertpl
dc.subject.enVermeerpl
dc.subject.enpoetrypl
dc.subject.enpaintingpl
dc.subject.enthingspl
dc.subject.plHerbertpl
dc.subject.plVermeerpl
dc.subject.plpoezjapl
dc.subject.plprzedmiotypl
dc.subject.plmalarstwopl
dc.subtypeArticlepl
dc.title"Kramarski kosmos" : kilka uwag o przedmiotach w twórczości Zbigniewa Herberta i Jana Vermeerapl
dc.title.alternative"Diverse universe" : a few thoughts on objects in Herbert's and Vermeer's workspl
dc.title.journalZeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Humanistycznepl
dc.typeJournalArticlepl
dspace.entity.typePublication
dc.abstract.enpl
The most important question raised by this article is: why is Vermeer so important for Zbigniew Herbert? The first part of the article is devoted to Duch painters - especially to Johannes Vermeer, his works and the themes of his painting (simple, domestic scenes which show people and the objects surrounding them). The second part focuses on objects as presented in Zbigniew Herbert's poetry. Objects (for example chairs, stools, pens, lamps) from daily human life are so important, because they "anchor" men in the world, contributing to their identity, accompanying them in their everyday life and creating this life. An object plays the role of a memory "carrier," and it enables contact with the past, one's memories, and other people. We can say that Herbert and Vermeer had a similar sensitivity for objects; both the poet and the painter tried to "prolong e the existence" of the object in their works.
dc.abstract.plpl
Przedmiotem rozważań jest próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego to właśnie Vermeer stał się dla Herberta jednym z najbardziej cenionych malarzy i "Mistrzem z Delft". Pierwszą część poświęcono uwagom na temat malarstwa holenderskiego, najważniejszym twórcom, charakterystycznym cechom dzieł holenderskich mistrzów. Przypomniana została pokrótce biografia Jana Vermeera, wymieniono też najważniejsze płótna "Mistrza z Delft". W drugiej części poruszone zostały zagadnienia związane z "miłością konkretu" w twórczości Zbigniewa Herberta. Przejawia się ona w różnoraki sposób - przede wszystkim poprzez zwrócenie uwagi na świat rzeczywisty, realny oraz nieufność wobec kreacyjnej mocy wyobraźni. Ważne jest uczynienie z niepozornych, prostych rzeczy "bohaterów" literackich. Istotna jest też "czułość" okazywana przedmiotom, które zasługują na uznanie przez to, że stanowiąc "towarzystwo" człowieka, współtworzą w pewnym sensie jego życie, wspomnienia i świat (zob. m.in. Elegia na odejście pióra atramentu lampy). Podkreślić należy ponadto uczynienie z opisu rzeczywistości przedmiotowej jednego z najistotniejszych zadań poezji. Takie podejście odnaleźć można w dramacie Rekonstrukcja poety, w którym prawdziwa sztuka polega na "poznawaniu świata na nowo", co jest możliwe dzięki pochyleniu się nad "kamykiem, sandałem, sprzączką przy sandale". Zakończenie przynosi próbę odpowiedzi na pytanie, w jakim miejscu Herbert i Vermeer są sobie najbliżsi. Poetę i malarza łączy nie tylko podobne (czułe, precyzyjne) podejście do przedmiotów. W krótkim Herbertowskim apokryfie List zadanie artysty zostaje określone między innymi jako "mówienie światu słów pojednania; mówienie o radości z odnalezionej harmonii, o wiecznym pragnieniu odwzajemnionej miłości" - w takim właśnie sposobie patrzenia na świat są do siebie podobni dwudziestowieczny polski poeta Zbigniew Herbert i żyjący w XVII wieku holenderski malarz Jan Vermeer.
dc.affiliationpl
Wydział Polonistyki
dc.contributor.authorpl
Stec-Jasik, Anna - 115786
dc.date.accessionpl
2016-04-27
dc.date.accessioned
2016-05-11T09:35:50Z
dc.date.available
2016-05-11T09:35:50Z
dc.date.issuedpl
2014
dc.date.openaccess
0
dc.description.accesstime
w momencie opublikowania
dc.description.additionalpl
Bibliogr. s. 49-50
dc.description.numberpl
8 (1)
dc.description.physicalpl
37-50
dc.description.version
ostateczna wersja wydawcy
dc.identifier.eissnpl
2082-9469
dc.identifier.issnpl
2299-1638
dc.identifier.uri
http://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/25418
dc.identifier.weblinkpl
http://projekty.doktoranci.uj.edu.pl/materialy/zn/zn-num-8nowy.pdf#page=37
dc.languagepl
pol
dc.language.containerpl
pol
dc.rights*
Udzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne 3.0 Polska
dc.rights.licence
CC-BY-NC
dc.rights.uri*
http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/pl/legalcode
dc.share.type
otwarte czasopismo
dc.subject.enpl
Herbert
dc.subject.enpl
Vermeer
dc.subject.enpl
poetry
dc.subject.enpl
painting
dc.subject.enpl
things
dc.subject.plpl
Herbert
dc.subject.plpl
Vermeer
dc.subject.plpl
poezja
dc.subject.plpl
przedmioty
dc.subject.plpl
malarstwo
dc.subtypepl
Article
dc.titlepl
"Kramarski kosmos" : kilka uwag o przedmiotach w twórczości Zbigniewa Herberta i Jana Vermeera
dc.title.alternativepl
"Diverse universe" : a few thoughts on objects in Herbert's and Vermeer's works
dc.title.journalpl
Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Humanistyczne
dc.typepl
JournalArticle
dspace.entity.type
Publication
Affiliations

* The migration of download and view statistics prior to the date of April 8, 2024 is in progress.

Views
4
Views per month
Views per city
Warsaw
1
Downloads
stec-jasik_kramarski_kosmos_kilka_uwag_o_przedmiotach.pdf
2