Oddziaływanie Karty Praw Podstawowych oraz wpływ akcesji do UE Unię Europejską i przystąpienie do UE na legislację dotyczącą par jednopłciowych. Studium porównawcze Republiki Czeskiej, Bułgarii, Polski i Węgier

Poniższa praca jest poświęcona zmianom prawnym dla par jednopłciowych w czterech krajach dzielących tę samą komunistyczną przeszłość, które przystąpiły do Unii Europejskiej podczas piątego rozszerzenia: Republika Czeska, Węgry, Polska i Bułgaria. Systemy polityczne i prawne tych państw różnią się od siebie, jednak jako członkowie UE kraje te zobowiązane są stosować wiążące instrumenty prawodawstwa UE, jednym z nich jest Karta Praw Podstawowych UE. Karta określa podstawowe prawa i zasady regulujące życie obywateli UE oraz ma taką samą ważność co traktaty unijne w hierarchii aktów prawnych UE. W niniejszej pracy analizowany jest się wpływ Karty Praw Podstawowych na UE i przystąpienia do Unii Europejskiej na prawa par osób tej samej płci w czterech krajach. W pierwszej kolejności przedstawiono tło historyczne i różne traktowanie osób homoseksualnych w badanych krajach. Wyniki badania sugerują, że wpływ Karty jest nieco ograniczony, głównie ze względu na zakres jej stosowania, jak również fakt, że jest ona stosunkowo nowym instrumentem prawnym (stała się oficjalnie wiążąca w 2009 r.). Karta okazuje się pozytywnie oddziaływać na widoczność problemu przestrzegania praw podstawowych, w tym praw dotyczących orientacji seksualnej.Wpływ przystąpienia do UE jest ograniczony, przy czym najbardziej znaczący wpływ na legislację dla par tej samej płci miał miejsce przed przystąpieniem do UE jako warunkowy element negocjacji, jednakże to doprowadziło do narastania kontrowersji wobec tworzonego prawa w badanych krajach. Bez wątpienia, Karta ma wpływ na zagwarantowanie większej liczby praw podstawowych, jednakże zmiany i różnice w prawodawstwie wynikają z różnic w systemach politycznych, a także z wpływu aktywności społeczeństwa obywatelskiego. Zmiany w prawie dotyczące osób jednopłciowych są w najbliższej przyszłości bardziej prawdopodobne w niektórych państwach (głównie Republika Czeska), podczas gdy w przypadku pozostałych, wymaga to wyższego poziomu akceptacji społecznej i politycznej.

The following Thesis is focused on the legal developments for same-sex couples in case four countries, all of which have acceded to the European Union during the fifth enlargement period: the Czech Republic, Hungary, Poland and Bulgaria, and share similar post-communist past. However, today their political and legal systems differ from one another. As members of the EU, they must apply the legally binding instruments of the Union, one of which is the Charter of Fundamental Rights of the EU. The Charter outlines the fundamental rights and principles of the EU citizens and has the same legal values as the EU treaties. This Thesis analyzes the impact of the Charter of Fundamental Rights to the EU and the accession to the European Union, with special focus on same-sex couples’ rights in the four case countries. The paper first introduces the historical background and the different treatment to homosexual individuals in the four countries. The main findings of the Thesis conclude that the impact of the Charter is slightly limited, mainly due to the scope of application of the Charter, as well as the fact that it is a relatively new legal instrument (became officially binding in 2009). Nevertheless, it proves to be successful in shining light on the visibility of fundamental rights, including ones on sexual orientation. The impact of the accession to the EU is also limited, with the main impact on introduction of same-sex rights prior to accession as a conditionality part of the negotiations, however this has led to controversial opinions among countries. Without a doubt, it is important as a tool for pushing for introduction of more fundamental rights, however the legal developments between countries are mainly due to differences in political systems, as well as the impact of the work of civil society. Legal developments in the near future are more likely in some of the countries (mainly the Czech Republic), while as for the other countries, higher social and political acceptance are needed in order to occur naturally.