The heritage of the Crimean Tatars and its protection

Wywodzące się z Azji koczownicze plemię Tatarów zapisało się na wieki w historii Europy za sprawą tworu zwanego Chanatem Krymskim. Przez dziesiątki lat naginali do swojej woli wielu władców sąsiadujących państw, jednakże po latach ucisku ze strony Rosji i ZSRR zniknęli ze świadomości społeczeństw XX i XXI wieku. Edukacja szkolna niemalże zupełnie pomija tematy związane z nimi, co doprowadziło do zapomnienia. Na szczęście Tatarzy Krymscy żyją wciąż, rozproszeni po całej wschodniej Europie. Ich bogata kultura przetrwała wszelkie trudy, a na zabytki materialne natknąć się można do tej pory nie tylko w muzeach, ale i różnych wsiach i miastach takich jak na przykład Bakczysaraj na Krymie.Głównym celem pracy jest zwrócenie uwagi na bogactwo i różnorodność dóbr kultury, również tej niematerialnej, oraz konieczność jej ochrony przed całkowitym zatraceniem. Żadna nacja nie powinna odejść w zapomnienie, ponieważ każda wniosła, chociażby niewielki wkład w to, jak świat wygląda w tej chwili. Samo to stwierdzenie skłania do przemyśleń. Ważne jest zatem, aby konserwatorzy, historycy i inne osoby związane z utrzymywaniem tej właśnie pamięci pomogli tym kulturom, które są zbyt małe, aby bronić się same przed aktami wandalizmu i nietolerancji związanej z ich odmiennością.Pierwszy rozdział jest skrótem historii Imperium Mongolskiego jako początku późniejszego rozwoju, Złotej Ordy i później - Chanatu Krymskiego. Ta część pracy jest konieczna, aby zrozumieć wszystkie czynniki wpływające na to jak wygląda aktualnie dziedzictwo Tatarów. Historia jest przyczyną, rodzącą skutek w postaci zabytków opisanych w kolejnych fragmentach. Pierwszeństwo mają tutaj dobra materialne, ponieważ dbanie o nie jest stosunkowo proste. Uzbrojenie, budynki i pisane dzieła religijne wymagają jedynie dobrego planu działania i sumiennego konserwatora, który zajmie się nimi odpowiednio. Większy problem stanowi kultura, religia i gastronomia, ponieważ aby je zachować, potrzebny jest wkład samej ludności tatarskiej, która nie będzie musiała obawiać się nagonki ze strony ludzi innego wyznania.Całość pracy oparta jest o literaturę oraz rozmowy z ludnością zamieszkującą największe w Polsce skupiska Tatarów krymskich.

The Asian Tatar nomadic tribe entered the history of Europe for centuries thanks to a creature called the Crimean Khanate. For decades they bent many rulers of neighboring countries to their will, but after years of oppression by Russia and the USSR, they disappeared from the consciousness of the societies of the 20th and 21st centuries. School education almost completely ignores topics related to them, which has led to oblivion. Fortunately, the Crimean Tatars are still alive, scattered all over Eastern Europe. Their rich culture has survived all the hardships, and material monuments can still be found not only in museums, but also in various villages and cities, such as Bakhchisarai in the Crimea.The main goal of the work is to draw attention to the richness and diversity of cultural goods, including the immaterial, and the need to protect them against total loss. No nation should be forgotten, because each has made even a small contribution to what the world looks like at the moment. This very statement is food for thought. It is therefore important that restorers, historians and other people involved in preserving this particular memory help those cultures that are too small to defend themselves against acts of vandalism and intolerance related to their dissimilarity.The first chapter is a summary of the history of the Mongol Empire as the beginning of the later development, the Golden Horde, and later - the Crimean Khanate. This part of the work is necessary to understand all the factors influencing the current Tatar heritage. History is the cause that produces an effect in the form of monuments described in the following fragments. Material goods have priority here, because taking care of them is relatively simple. The armaments, buildings, and written religious works only require a good plan of action and a diligent conservator to handle them appropriately. Culture, religion and gastronomy pose a bigger problem, because in order to preserve them, the contribution of the Tatar people themselves, which will not have to fear a campaign by people of another religion, is needed.The whole work is based on literature and conversations with the population living in the largest concentration of Crimean Tatars in Poland.