Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Wpływ stresu postnatalnego na funkcjonowanie mózgowego układu nagrody w życiu dorosłym
dopamina, mózgowy układ nagrody, przemoc wobec dzieci, stres, stres postnatalny, uzależnienia
addiction, cerebral reward system, child maltreatment, dopamine, early life stress, stress
Pomimo dziesiątek lat badań, mechanizm uzależnienia nie jest jeszcze poznany do końca. Wiemy jednak, że udział w nim bierze mózgowy układ nagrody, a znaczącą rolę odgrywa dopamina. Poznawanie neurobiologicznych podstaw tego procesu skłania do zadawania pytań o to, dlaczego istnieją jednostki, które wpadają w nałogi. Przyczyn upatruje się w wielu czynnikach, od genetycznych po społeczne. Istotną rolę odgrywa ekspozycja na silny stres, którego źródłem mogą być zarówno jednorazowe, traumatyczne przeżycia, jak i długotrwała przemoc. Stres występujący przed osiągnięciem dorosłości trwale wpływa na gospodarkę neurohormonalną i rozwój struktur mózgowych, również tych wchodzących w skład układu nagrody. Wpływ ten objawia się zmianami w morfologii i aktywności mózgu w dorosłości, co może zwiększać prawdopodobieństwo popadnięcia w nałogi. Wyróżnia się też pewne krytyczne okresy, kiedy ekspozycja na stres niesie za sobą najbardziej dotkliwe skutki. Pokrywają się one czasowo z intensywną neurogenezą i gliogenezą w obszarach zaangażowanych w mechanizm uzależnienia.
After dozens of years of studies, it is still not clear how the addiction mechanism works. We know for sure that the cerebral reward system and dopamine are involved. Experiments leading to new discoveries in this matter provoke another perspective to be taken into consideration. What makes some individuals prone to addictions more than other? Affecting factors vary greatly from genetic to social. Early life stress (caused by both once-in-a-lifetime trauma and long term abuse) has a pivotal influence on reward system morphology and functions in adulthood. This may lead to increased risk of addictions. Certain critical periods might be pinpointed, when stress exposure leads to the most severe effects in this matter. These periods coincide with intense neurogenesis and gliogenesis in the areas involved in addiction mechanism.
dc.abstract.en | After dozens of years of studies, it is still not clear how the addiction mechanism works. We know for sure that the cerebral reward system and dopamine are involved. Experiments leading to new discoveries in this matter provoke another perspective to be taken into consideration. What makes some individuals prone to addictions more than other? Affecting factors vary greatly from genetic to social. Early life stress (caused by both once-in-a-lifetime trauma and long term abuse) has a pivotal influence on reward system morphology and functions in adulthood. This may lead to increased risk of addictions. Certain critical periods might be pinpointed, when stress exposure leads to the most severe effects in this matter. These periods coincide with intense neurogenesis and gliogenesis in the areas involved in addiction mechanism. | pl |
dc.abstract.pl | Pomimo dziesiątek lat badań, mechanizm uzależnienia nie jest jeszcze poznany do końca. Wiemy jednak, że udział w nim bierze mózgowy układ nagrody, a znaczącą rolę odgrywa dopamina. Poznawanie neurobiologicznych podstaw tego procesu skłania do zadawania pytań o to, dlaczego istnieją jednostki, które wpadają w nałogi. Przyczyn upatruje się w wielu czynnikach, od genetycznych po społeczne. Istotną rolę odgrywa ekspozycja na silny stres, którego źródłem mogą być zarówno jednorazowe, traumatyczne przeżycia, jak i długotrwała przemoc. Stres występujący przed osiągnięciem dorosłości trwale wpływa na gospodarkę neurohormonalną i rozwój struktur mózgowych, również tych wchodzących w skład układu nagrody. Wpływ ten objawia się zmianami w morfologii i aktywności mózgu w dorosłości, co może zwiększać prawdopodobieństwo popadnięcia w nałogi. Wyróżnia się też pewne krytyczne okresy, kiedy ekspozycja na stres niesie za sobą najbardziej dotkliwe skutki. Pokrywają się one czasowo z intensywną neurogenezą i gliogenezą w obszarach zaangażowanych w mechanizm uzależnienia. | pl |
dc.affiliation | Wydział Biologii | pl |
dc.area | obszar nauk przyrodniczych | pl |
dc.contributor.advisor | Błasiak, Anna - 162093 | pl |
dc.contributor.author | Stankiewicz, Anna | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/WBNOZ | pl |
dc.contributor.reviewer | Błasiak, Anna - 162093 | pl |
dc.contributor.reviewer | Setkowicz-Janeczko, Zuzanna - 131836 | pl |
dc.date.accessioned | 2020-10-20T18:20:03Z | |
dc.date.available | 2020-10-20T18:20:03Z | |
dc.date.submitted | 2020-09-30 | pl |
dc.fieldofstudy | neurobiologia | pl |
dc.identifier.apd | diploma-121990-214105 | pl |
dc.identifier.project | APD / O | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/248524 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | addiction, cerebral reward system, child maltreatment, dopamine, early life stress, stress | pl |
dc.subject.pl | dopamina, mózgowy układ nagrody, przemoc wobec dzieci, stres, stres postnatalny, uzależnienia | pl |
dc.title | Wpływ stresu postnatalnego na funkcjonowanie mózgowego układu nagrody w życiu dorosłym | pl |
dc.title.alternative | Effects of early life stress on cerebral reward system functioning in adulthood | pl |
dc.type | licenciate | pl |
dspace.entity.type | Publication |