Decisions under normative uncertainty

Etycy nie poświęcali dotąd wiele uwagi niepewności, koncentrując się często na skrajnie wyidealizowanych hipotetycznych sytuacjach, w których zarówno kwestie empiryczne (np. stan świata, spektrum możliwych decyzji oraz ich konsekwencje, związki przyczynowe między zdarzeniami), jak i normatywne (np. treść norm, skale wartości) były jasno określone i znane podmiotowi. W artykule - który jest rezultatem projektu dotyczącego różnych typów decyzji w sytuacjach niepewności związanej z postępem w naukach i technologiach biomedycznych - przedstawiam analizę sytuacji niepewności normatywnej, czyli takich, w których podmiot musi podjąć decyzję, nie mając pewności co do tego, jaka norma postępowania jest właściwa, np. dlatego, że ma sprzeczne intuicje normatywne na temat dopuszczalności danej decyzji. Stanowisko, które określa się niekiedy mianem komparatywizmu, głosi, że w tego typu sytuacjach należy uwzględniać nie tylko stopnie przekonań podmiotu w kwestii różnych norm, ale także to, na ile możliwe decyzje warte są podjęcia wedle tych norm. Przedstawiam analizę kilku przypadków niepewności normatywnej, a także charakterystyczny argument przeciwko dotychczasowym wersjom komparatywizmu, wskazujący, że nie uwzględniają one różnych nastawień do ryzyka w sytuacjach niepewności normatywnej, choć dopuszczają jednocześnie różne nastawienia do ryzyka w sytuacjach niepewności empirycznej. Pokazuję też, że zasada ostrożności dotycząca statusu moralnego w upraszczający sposób przedstawia sytuacje niepewności normatywnej.

Ethicists have thus far not paid much attention to uncertainty, very often concentrating on highly idealized hypothetical situations where both empirical (e.g. the state of the world, the spectrum of possible decisions and their consequences, the causal connections between events) and normative (the content of norms, value scales) matters were clearly defined and well-known to the decision-maker. In this article, which stems from a project on different types of decisions under uncertainty related to the rapid progress in biomedical research, I analyze some situations of normative uncertainty, cases when an agent must make a decision, but does not know which choice is correct, for example, because he/she has contrary intuitions about the permissibility of available decisions. The view termed comparativism claims that in such cases the appropriate decision depends not only on the credences that one assigns to different norms, but also on how much possible decisions are worth taking in the light of these norms. I analyze a few cases of normative uncertainty, and a specific counter-argument against the current versions of comparativism, showing that under normative uncertainty this view imposes risk neutrality, although it permits us to have different risk attitudes under empirical uncertainty. I also argue that a precautionary approach to situations of normative uncertainty is overly simplistic.