Bibliogr, s. 110-111

Temat artykułu oscyluje wokół zagadnień migracji, wygnania, postpamięci Holocaustu oraz wydarzeń Marca'68. Za materiał badawczy posłużyły dwie powieści autobiograficzne napisane przez autorów wywodzących się z rodzin polskich Żydów: Krótki przystanek w drodze z Auschwitz pióra szwedzkiego dziennikarza Görana Rosenberga oraz Zapiski z wygnania amerykańskiej przedsiębiorczyni Sabiny Baral. Analiza podąża śladami pamięciowych podróży, na które zdecydowali się autorzy. W Krótkim przystanku w drodze z Auschwitz, Rosenberg przedstawia historię życia swojego ocalałego z Holocaustu ojca. Po doświadczeniach łódzkiego getta i obozów, David Rosenberg rozpoczął nowe życie w małym szwedzkim mieście. Jednak by przetrwać ocalenie i trwać przy życiu, potrzeba czegoś więcej niż państwa opiekuńczego. Dla Rosenberga seniora proces ten okazuje się niemożliwy. Po samobójczej śmierci ojca, Göran wyruszył w podróż w czasie - wracając do własnego dzieciństwa i znowu patrząc na ojca i jego motywacje oczami dziecka. Wykonując tę postpamięciową pracę odbył także realną w sensie fizycznym podróż przez archipelagi dawnych obozów koncentracyjnych i obozów pracy przymusowej. Rodzice Sabiny Baral również przetrwali Holocaust w Polsce, ale nie opuścili kraju w poszukiwaniu lepszej przyszłości, nie uciekali też przed bolesną przeszłością. Zamiast tego zostali z Polski wygnani po antysemickiej kampanii i wydarzeniach Marca'68. Mieszkająca obecnie w USA Sabina Baral postanowiła przypomnieć podwójną traumę, jaka w odstępie niewiele ponad 20 lat stała się doświadczeniem jej rodziców, a także zmusiła ją do opuszczenia kraju młodości. Dziś w Polsce czuje, że jest tylko "gościem". Postpamięć jest jak odziedziczony bilet do odległego miejsca trudnej pamięci rodziców. Zdarza się, że ta podróż jest czymś więcej niż metaforą, a postpokolenia muszą pogodzić się nie tylko z traumatycznymi wspomnieniami, które za pośrednictwem międzypokoleniowej transmisji (Hirsch) stały się ich udziałem, ale także konkretnymi miejscami i przestrzeniami. Zarówno dla Rosenberga, jak i dla Baral, Polska jest punktem wyjścia dla podróży pamięci.

The subject of this article centers around the issues of migration, exile, postmemory of the Holocaust, and the aftermath of March'68. As a research material, I choose two memoirs written by the authors born to families of Polish Jews: A Brief Stop On the Road From Auschwitz by a Swedish journalist Göran Rosenberg and Zapiski z wygnania (the title can be translated into English as [Notes from the exile]) by an American entrepreneur Sabina Baral. I aim to analyze the narratives of the books by tracing the journeys of memory that Rosenberg and Baral decided to undertake. In A Brief Stop On the Road From Auschwitz, Göran Rosenberg recalls the story of his father, a Holocaust survivor from the ghetto of Lodz (Poland), who tried to start a new life in a small town in Sweden. However, surviving the survival, even in a welfare state, turned out impossible. After his father's suicidal death, Rosenberg took his journey back in time - returning to his childhood and his father as perceived in a child's eyes and also in space - tracing postmemory (Hirsch) and traveling all way back through the archipelago of concentration and labor camps. Sabina Baral's parents also survived the Holocaust in Poland, but they did not leave the country in search of a better future or to escape the painful past. Instead, they were forced to leave as the aftermath of the antisemitic campaign of March 1968. Living now in the US, Baral decided to describe her experiences and a double trauma inflicted upon her parents. While in Poland, she considers herself only "a visitor." Postmemory is like an inherited ticket to a remote place of parents' traumatic memory. It happens that the journeys are more than just metaphorical events, and the next generations need to come to terms not only with memories but also with particular places and spaces, and for both authors, Poland is the starting point in their journey of memory.