Poles in Iran durin second world war and their traces in iranian culture

W czasie II wojny światowej tysiące Polaków ewakuowanych ze Związku Radzieckiego trafiło do Iranu. Historie polskich uchodźców w tym kraju do dziś budzą duże zainteresowanie, choć często okazuje, że wiedza na ten temat jest dość powierzchowna. W Polsce istnieje powszechna świadomość tego, że w czasie II wojny światowej Polacy trafili do Iranu. Nie idzie ona jednak w parze ze znajomością szerszego kontekstu tych wydarzeń - choćby sytuacji, w jakiej znajdował się wówczas sam Iran.Celem pracy jest przybliżenie poszczególnych aspektów tego wydarzenia. W pierwszym rozdziale praca skupia się na wcześniejszych losach Polaków, którzy w 1942 roku dostali się do Iranu. Opisuje masowe deportacje, jakie były przeprowadzone przez okupacyjne władze radzieckie po upadku II Rzeczpospolitej w 1939 roku. Drugi rozdział poświęcony jest pobytowi Polaków w Iranie. Opisuje najpierw trudną sytuację, w jakiej rok wcześniej znalazł się Iran. Wskutek działań dyplomatycznych i chęci przeciągnięcia tego państwa na swoją stronę wyrażaną przez obie strony II wojny światowej, Iran padł ofiarą połączonej, brytyjsko - sowieckiej agresji. Fakt ten jest w Polsce bardzo często pomijany, podczas gdy odgrywa on kluczową rolę choćby w zrozumieniu nastawienia Irańczyków do kwestii polskich uchodźców.Pobyt Polaków w Iranie praca przedstawia na podstawie kilku przykładów literatury wspomnieniowej. Głównym przedmiotem zainteresowań jest tutaj to, w jaki sposób przybywający do Iranu Polacy widzieli ten kraj i jak zostali w nim powitani przez zwykłych ludzi.Praca poświęca również osobny rozdział na wybrane przykłady tego, jak pobyt Polaków w Iranie jest postrzegany przez współczesną politykę i kulturę tego kraju. Opisuje najważniejsze cmentarze polskie na terenie Iranu. Podaje również przykłady tego, w jaki sposób przedstawiciele irańskich władz odwołują się w czasach współczesnych do tej kwestii i w jaki sposób wpływa ona na relacje polsko - irańskie. Celem pracy jest również przedstawienie kilku przykładów wątków polskich, które znaleźć można w powojennej literaturze irańskiej. Skoro pobyt Polaków w tym kraju został zapamiętany przez samych Irańczyków, to musiał również znaleźć drogę do tej części kultury tego kraju. I rzeczywiście, we współczesnej literaturze irańskiej można znaleźć wiele polskich wątków - zarówno epizodycznych, jak i bardziej rozbudowanych.Praca jest przyczynkiem do dalszych badań nad dziejami Polaków w Iranie. W trakcie jej tworzenia dało się odczuć wiele braków w polskojęzycznych źródłach, które nadal czekają na uzupełnienie.

During second world war thousands of Poles were evacuated from Soviet Union and moved to Iran. Stories of Polish refugees in this country are still a subject of interest, but it often turns out that our knowledge in that field is rather shallow. It is well known fact in Poland that Poles were evacuated to Iran during second world war, but theres lack of awarness of broader context of that event - for example, about situation that Iran itself war put in during that period.The main goal of this work is to draw closer attention to various aspects of that event. First part focuses on earlier fate of Poles, that landed in Iran in the year 1942. It shows mass deportations carried out by Soviet occupy forces after the fall of the Second Polish Republic in 1939.Second part talks about Poles in Iran. It describes Irans situation during that period. This country was unwillingly drawn into the war and was invaded by joint British - Soviet forces in 1941. This fact is rarely rembered in Poland, even though its crucial to understanding Iranians attitude towards Polish refugees.Stories of Poles in Iran are described basing on memories of people that took part in those events. The main subject is how Poles seen Iran and how they were welcomed there by ordinary people.Third part is devoted to traces that Poles left in contemporary Iranian culture and politics. It describes Polish cementaries on Iranian soil. It also shows some examples of how that issue is used by Iranian politics and how it affect nowadays Polish - Iranian relationships.Work`s aim is to also find Polish motives in Iranian literature after 1945. If Poles left any memories among Iranians, there must be some traces of them in that part of culture. And so it is, in some books we can find a lot of Polish threads - both episodic and more developed.This work should be considered as a beginning of more research about stories of Poles in Iran. It shows a lot of holes in Polish sources in that topic, which still awaits to be filled.