Tłumaczenie Humoru w Stand-upie

Humor to jeden z najbardziej problematycznych aspektów w przekładzie. Nierzadko jest on zakorzeniony w kulturze i języku danego kraju. Stwarza to problemy w tłumaczeniu, których rozwiązanie jest często niemożliwe. Wraz z rozwojem usług VOD, zapotrzebowanie na tłumaczenie utworów humorystycznych jest większe niż kiedykolwiek. Praca ta bada przekład humoru na podstawie pięciu stand-upów (Ricky Gervais: Humanity, Jerry Before Seinfeld, Dave Chapelle: Equanimity, Christina Pazsitzky: Mother Inferior, Gad Elmaleh: American Dream), dostępnych na platformie Netflix. Celem badania jest przedstawienie stand-upu, jako osobnego gatunku w przekładzie, jako że publikacji na ten temat wciąż brakuje. Żarty zakorzenione w kulturze i języku są głównym tematem analizy, gdyż to właśnie one są uważane za najtrudniejsze w przekładzie. Pracę rozpoczynają rozważania na temat humoru, zarówno ogólne, jak i w kontekście przekładu. Następnie omówiona została definicja stand-upu oraz struktura żartów. Typy napisów oraz ograniczenia związane z ich tworzeniem również zostały rozważone. Dzięki przeprowadzonej analizie, można stwierdzić, jakie strategie tłumaczeniowe są obecnie stosowane przy tłumaczeniu napisów do stand-upów. Rozwiązania zastosowane przez tłumaczy zostały także dogłębnie omówione i poddane ewaluacji. Badanie ukazuje, że w trakcie przekładu występów komediowych, tłumacz rzeczywiście musi zmierzyć się z wieloma skomplikowanymi problemami, które wynikają z różnic kulturowych oraz językowych. Kwestia tak zwanej nieprzekładalności doprowadza z kolei do utraty walorów humorystycznych danego występu, co również zostało rozpatrzone podczas analizy. Co więcej, widoczne stały się niespójności w podejściu tłumaczów do przekładu danych występów. Zasadniczym celem tej pracy było przeprowadzenie wszechstronnego badania nad tłumaczeniem występów komediowych typu „stand-up” oraz przedstawienie ich jako oddzielny gatunek w przekładzie, który wymaga dalszych badań i rozważań.

Humour is one of the most problematic aspects in translation. It is often rooted in target culture and language, which creates translation problems that are often impossible to overcome. With the development of VOD platforms, the need to render various comedy shows and movies is greater than ever. Therefore, this thesis examines the translation of humour in five stand-up comedies (Ricky Gervais: Humanity, Jerry Before Seinfeld, Dave Chapelle: Equanimity, Christina Pazsitzky: Mother Inferior, Gad Elmaleh: American Dream) that are available to stream on Netflix. This study attempts to introduce stand-up as a genre in translation as there is little to no translation publications written specifically on this subject. Culture and linguistic-bound jokes are the main focus of the study since many scholars have argued that they are the most challenging in humour translation. The concept of humour, both generally and in the context of translation, is examined first. Then, the genre of stand-up comedy, as well as the structure of jokes, are also discussed. The types of subtitles and subtitling constraints are also considered in the thesis. The analysis determines what translation strategies and procedures are currently applied when dealing with the subtitling of stand-up comedies. The efficacy of the solutions implemented by subtitlers is also evaluated and discussed in great detail. The analysis reveals that stand-up comedy indeed generates complicated issues, which originate from target culture and language, that often have no proper solutions. The phenomenon of untranslatability, in turn, may lead to humour loss, the notion of which is also discussed in the analysis. Inconsistencies in translators’ approaches are also visible in the examination. Overall, the aim of this thesis is to provide a versatile study on the subtitling of stand-up comedy and introduce it as a separate genre in translation that needs further research and individual considerations.