Niniejsza praca jest poświęcona problemowi przekładu przymiotnika oceniającego злобный. Podstawowym założeniem metodologicznym jest zbadanie go nie przez pryzmat znaczenia semantycznego, ale pragmatycznego. Całość dzieli się na dwie części. Pierwsza zawiera teoretyczną bazę w postaci lingwistyki korpusowej. Przedstawienie historii i problematyki korpusu w świetle jego znaczenia we współczesnych badaniach lingwistycznych ukonstytuowało podstawową oś późniejszych analiz. Autorka szczególną uwagę poświęca równoległemu korpusowi (Polsko-rosyjski rosyjsko-polski korpus równoległy Uniwersytetu Warszawskiego). Następnie scharakteryzowała Narodowy Korpus Języka Rosyjskiego (Национальный корпус русского языка) i zestawiła go z Polsko-rosyjskim rosyjsko-polskim korpusem równoległym Uniwersytetu Warszawskiego, wskazując na wady, zalety i potencjał badawczy tego ostatniego. W drugim rozdziale Autorka przedstawia wykorzystane metody analizy materiału empirycznego – korpusową, leksykograficzną, dystrybucyjną, kontekstualną i semantyczną. Określony zostaje również cel pracy, która stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy możliwy jest przekład znaczeń niesemantycznych, takich jak ocena, na bazie materiału pozyskanego na pierwszym etapie pracy z Narodowego Korpusu Języka Rosyjskiego, a następnie poddanego selekcji przy pomocy Polsko-rosyjskiego rosyjsko-polskiego korpusu równoległego Uniwersytetu Warszawskiego. Na jego podstawie został wyekscerpowany przymiotnik oceniający злобный, który jest symptomatyczny ze względu na wieloznaczność i ograniczony stopień przekładalności na język polski. Za materiał empiryczny posłużyło 30 kontekstów, pochodzących z tekstów literatury pięknej tłumaczonej z języka rosyjskiego na polski i polskiego na rosyjski. Autorka pracy poddała analizie 9 polsko-rosyjskich i rosyjsko-polskich przekładów leksemu злобный (psotny, zły, złośliwy, wściekły, mściwy, drapieżny, gniewny, zażarty, zawzięty). Efektem analiz jest wniosek, że wykorzystane w przekładzie przymiotniki tworzą synonimy, jednakże zawarta w nich ocena i wartość emocjonalna różni się intensywnością, na którą mają wpływ gatunek literacki, kolokacja i segmentacja tekstu w korpusie. W rezultacie Autorka dochodzi do wniosku, że częściej prym wiedzie semantyczne znaczenie leksemu i próba przekazania ukrytego sensu całości wypowiedzi niż znaczenie poszczególnego wyrazu. Okazuje się też, że wyrażenie oceny i emocji jest praktycznie nieosiągalne w przekładzie, gdyż jednostce leksykalnej towarzyszą pomniejsze znaczeniowe komponenty, które wpływają na – wynikający z użycia konkretnego słowa – odbiór.

This work is devoted to the problem of translating the adjective злобный. The basic methodological assumption is to examine it not through the prism of semantic, but pragmatic meaning. The whole is divided into two parts. The first contains the theoretical base in the form of corpus linguistics. Presenting the history and issues of the corpus in the light of its importance in contemporary linguistic research constituted the basic axis of subsequent analyzes. The author pays special attention to the parallel corps (Polish-Russian Russian-Polish parallel corps of the University of Warsaw). Then she characterized the National Corps of the Russian Language (Национальный корпус русского языка) and compared it with the Polish-Russian Russian-Polish parallel corps of the University of Warsaw, pointing out the disadvantages, advantages and research potential of the latter. In the second chapter, the author presents the methods used to analyze empirical material - corpus, lexicographic, distribution, contextual and semantic. The purpose of the work is also defined, which is an attempt to answer the question whether it is possible to translate non-semantic meanings, such as assessment, on the basis of material obtained at the first stage of work from the National Corps of the Russian Language, and then selected using Polish-Russian Russian-Polish parallel corps of the University of Warsaw. On its basis, the adjective evaluating zloty was excerpted, which is symptomatic due to the ambiguity and limited degree of translation into Polish. 30 contexts were used as empirical material, originating from texts of fiction translated from Russian into Polish and Polish into Russian. The author of the work analyzed 9 Polish-Russian and Russian-Polish translations of the lexeme of lex (naughty, angry, malicious, furious, vengeful, predatory, angry, ferocious, stubborn). The effect of the analysis is the conclusion that the adjectives used in the translation form synonyms, however, the assessment and emotional value they contain differ in intensity, which is influenced by the literary genre, collocation and segmentation of the text in the corpus. As a result, the author comes to the conclusion that more often the semantic meaning of the lexeme leads and attempts to conveаy the hidden meaning of the whole statement than the meaning of a particular word. It also turns out that the expression of judgment and emotions is practically unattainable in translation, because the lexical unit is accompanied by minor semantic components that affect - resulting from the use of a specific word - reception.

Настоящее исследование посвящено польско-русскому и русско-польскому переводам оценочного имени прилагательного злобный на основании корпусного анализа. Научная новизна работы определяется тем, что данное явление подробно рассматривается с позиции корпусной лингвистики, при этом, насколько возможно и необходимо, учитывается массив предшествующих исследований. В нашем исследовании предпринимается попытка осветить возможности/невозможности перевода не семантических, а прагматических значений оценочного прилагательного. Объектом анализа послужили отрицательные имена прилагательные, зафиксированные в Национальном корпусе русского языка (НКРЯ). Для получения эмпирического материала послужило оценочное прилагательное злобный. 13 из 30 контекстов речи со словом злобный было отобрано путем корпусного метода из текстов Польско-русского русско-польского корпуса Варшавского университета (КоПарТ ), который позволяет подвергнуть анализу русско-польский и польско-русский перевод. Цель работы – это обнаружение возможности передачи эмоциональной окраски слова, какой является оценка, на другой язык в польских и русских художественных текстах на базе корпусного материала. В соответствии с целью работы решается задача подробного анализа контекстов речи со словом злобный, которое может оказаться вызовом для переводчика из-за своей многозначности и отсутствия в польском языке его точного эквивалента. Для решения поставленной задачи в работе исследуется эмпирический материал с применением следующих методов: корпусный метод анализа, анализ словарных дефиниций, дистрибутивный анализ, метод контекстуального анализа и семантический анализ. Настоящая работа состоит из введения, двух глав, заключения, резюме, списка использованной литературы на русском и польском языках и приложения. Во ведении обосновывается актуальность и научная новизна исследования, определяется объект исследования, формулируются цели и задачи работы, указываются методы, использованные при анализе иллюстративного материала. В первой главе обсуждаются теоретические вопросы связанные с корпусной лингвистикой, раскрываются концептуальный аппарат и отправные понятия исследования, такие как: корпус, Национальный корпус русского языка и параллельный корпус, а также проводится разграничение обоих корпусов. Во второй главе представлен метод исследования и источник эмпирического материала, а также объект и цель настоящей работы. На основании корпусных данных проводится количественный и качественный анализы русско-польского и польско-русского перевода лексемы злобный. Определённые выводы представлены в виде сравнительных таблиц и диаграмм. В заключении излагаются результаты проведенного исследования и определяются дальнейшие научные перспективы.