Death of Henry II Plantagenet and his crowned sons in the 12th and 13th centuries chronicles

Praca zawiera analizę i interpretację sposobu, w jaki XII i XIII-wieczni kronikarze przedstawili okoliczności związane ze śmiercią Henryka II Plantageneta oraz jego trzech koronowanych synów: Henryka Młodego Króla, Ryszarda I Lwie Serce i Jana bez Ziemi. Za materiał badawczy posłużyły źródła historiograficzne, których autorami są uznani przez współczesnych mediewistów twórcy średniowiecznego dziejopisarstwa wywodzący się zarówno z kręgów kościelnych, jak i dworskich. W pracy omówiono stan badań nad XII i XIII-wieczną historiografią angielską. Scharakteryzowano wykorzystane materiały kronikarskie oraz przybliżono ich autorów ze szczególnym uwzględnieniem ich osobistego stosunku do panującej rodziny królewskiej. Zaprezentowano ogólny zarys sytuacji wewnętrznej w Anglii za czasów panowania Henryka II Plantageneta i jego synów, skupiając się przede wszystkim na sytuacji politycznej przed i po śmierci danego władcy. W części badawczej uchwycono różnice, czasami bardzo subtelne, w kreowaniu przez kronikarzy wizerunków angielskich władców ze szczególnym uwzględnieniem roli, jaką w tej kreacji odgrywała ich śmierć. Sprawdzono, które przekazy poszczególnych kronikarzy związane ze zgonem królów były spójne oraz z czego wynikały ewentualne różnice w ich interpretacjach. Udowodniono, że w opinii średniowiecznych pisarzy wszystko, co spotykało człowieka, stanowiło realizację boskiego planu. Dlatego królowie nie mogli zwyczajnie odejść z tego świata, a ich zgon był dla kronikarza doskonałą okazją do formułowania moralnych napomnień, religijnych przestróg oraz refleksji na temat świata doczesnego i postępowania człowieka w perspektywie życia wiecznego. Kronikarze byli przekonani, że istnieje silny związek między moralnością działania jednostki, a konkretnymi skutkami – dlatego też okoliczności śmierci monarchów miały świadczyć o tym, jakimi byli ludźmi, chrześcijanami i władcami. Plantageneci, jako przeciwnicy Kościoła, według autorów kronik umarli z woli Boga, który wymierzył im zasłużoną karę. Ich śmierć była dowodem na nieuchronność boskich wyroków oraz równość wszystkich ludzi wobec spraw ostatecznych. Podkreślała także ulotność władzy i ziemskiej chwały.

This work contains an analysis and interpretation of the way in which chroniclers writing in the 12th and 13th centuries presented the circumstances related to the death of Henry II Plantagenet and his three crowned sons: Henry the Young King, Richard I the Lionheart and John the Lackland. Historiographic sources were used as a research material, whose authors are the creators of a medieval historiography, appreciated by a contemporary medievalist. They coming from both church and court circles. This work discusses the state of research on the 12th and 13th centuries English historiography. Used chronicles were characterized and their authors discussed, with particular emphasis on their personal relationship with the ruling royal family. A general outline of the internal situation in England was presented during the reign of Henry II Plantagenet and his sons, focusing primarily on the political situation before and after the death of the ruler.The research part captures the differences, sometimes very subtle, in the creation of images of English rulers by chroniclers, with particular emphasis on the role played by their death in this creation. It was checked which messages of individual chroniclers related to the deaths of those kings were consistent and what resulted in any differences in their interpretations.It was proved that in the opinion of medieval writers, everything that happened to man was the implementation of the divine plan. Therefore, the kings could not simply leave this world, and their death was for the chronicler an excellent opportunity to formulate moral admonitions, religious warnings and reflections on the temporal world and human behavior in the perspective of eternal life. The chroniclers were convinced that there was a strong connection between the morality of the individual's actions and the concrete effects. Therefore, the circumstances of the deaths of the monarchs were to testify what kind of rulers, Christians and people they were. Plantagenets, as opponents of the Church, according to the authors of the chronicles, died of the will of God, who punished them with deserved penalty. Their death was proof of the inevitability of divine judgments and the equality of all people towards final matters and also emphasized the transience of power and earthly glory.