"The problem of Spisz and Orawa in Polish-Czechoslovak relations in 1918-1958"

We wstępie przedstawiam podstawową literaturę przedmiotu, natomiast sama praca wychodzi od krótkiego opisu geograficzno-historycznego Spiszu i Orawy. Prezentuję zarówno sam przebieg granic geograficznych obu krain, jak i granicy państwowej, którą sztucznie je podzielono. Przedstawiam na początku sytuację na Spiszu i Orawie w czasie I wojny światowej, ale przede wszystkim w roku 1918. Obrazuję przy pomocy oryginalnych cytatów źródłowych z pism ulotnych, prasy i dokumentów nastroje i emocje, jakie wówczas panowały u polskiej części ludności Spisza i Orawy. Główna część pracy prezentuje kluczowe dla dzisiejszego stanu rzeczy na Spiszu i Orawie wydarzenia z okresu 1919-1920. Przedstawiam moment decyzji o przeprowadzeniu plebiscytu, jego zasady i przyjęty harmonogram jego przeprowadzenia oraz głównych działaczy plebiscytowych. Stosunkowo dużo miejsca poświęciłem działalności polskich organizacji politycznych oraz ich wpływowi na przebieg wydarzeń zarówno o charakterze siłowym, jak i dyplomatycznym, w tym szczególnie przeprowadzonej akcji plebiscytowej. Prezentuję decyzję Rady Ambasadorów z 25 i 27 lipca 1920 roku dotyczącą przebiegu granicy oraz podział poszczególnych miejscowości. Zwróciłem również uwagę na kolejne korekty granicy w okresie późniejszym oraz szczególnie na polskich działaczy i organizacje, które miały na celu z jednej strony kultywowanie polskiej kultury na terenie Spisza i Orawy, a z drugiej postulowały zmianę ustalonej w 1920 r. granicy. Podział bowiem historycznych polskich krain pod kątem zarówno terenu, jak i ludności był głęboko niesprawiedliwy i kładł się cieniem na relacje polsko-czechosłowackie w latach 20-30tych XX w. W związku z tym, że praca koncentruje się w dużej części na kwestiach granicy i jej przebiegu, zilustrowałem ją szeregiem map i planów obrazujących różne etapy kształtowania się granicy. Niektóre z prezentowanych map były używane przez członków Polskiej Delegacji na Konferencję Pokojową w Paryżu.

In the introduction, I present the basic literature on the subject, while the bachelor thesis itself begins with a brief geographical and historical description of Spisz and Orawa. I present both the geographical boundaries of both lands and the state border that has been artificially divided. At the beginning I present the situation in Spisz and Orava during World War I, but mainly in 1918. I depict with the help of original source quotes from leaflets, press and documents moods and emotions that prevailed at that time in the Polish part of the population of Spisz and Orava. The main part of the work presents the events of 1919-1920, which are crucial for the current state of affairs in Spisz and Orava. I present the moment of the decision to hold the plebiscite, its principles and the adopted timetable for conducting it, as well as the main plebiscite activists. I devoted a lot of space to the activities of Polish political organizations and their influence on the course of events, both of a strength and diplomatic nature, including a plebiscite campaign in particular. I present the decision of the Council of Ambassadors of 25 and 27 July 1920 regarding the course of the border and the division of individual towns. I also drew attention to subsequent corrections of the border at a later date, and especially to Polish activists and organizations, which aimed at cultivating Polish culture in Spisz and Orawa on the one hand, and on the other demanded a change in the border established in 1920. The division of historical Polish lands in terms of both terrain and population was deeply unfair and cast a shadow over Polish-Czechoslovak relations in the 20-30s of the 20th century. Due to the fact that the BA thesis concentrates to a large extent on border issues and its course, I illustrated it with a number of maps and plans illustrating various stages of the border formation. Some of the maps presented were used by members of the Polish Delegation to the Paris Peace Conference.