The moral aspects of musical creativity in a solo instrumental improvisation

Celem pracy jest podkreślenie moralnego charakteru procesu twórczego w jego odmianie właściwej dla solowej improwizacji instrumentalnej. Nacisk położony został na czasowość tej praktyki i jej implikacje dla wewnętrznego środowiska mentalnego improwizatora. Dzięki ujęciu fenomenologicznemu, twórcza gra uchwycona została jako duchowa aktywność kreowania na bieżąco, gdzie etyczność wynikać będzie z następujących po sobie decyzji co do przekazu inwencji w tworzącym się dziele.W świetle praktyki improwizacyjnej – obok aspektu inwencji – omawiane są takie elementy jak emocja, piękno czy prawda, lecz nie przez pryzmat myśli estetycznej a jako współuczestniczące w naoczności tworzenia. Dzięki odwołaniu się do rozumowania Martina Heideggera, pojęcia te zyskują nowe, właściwe dla dziedziny sztuki muzycznej znaczenie dynamicznego wydarzania się. Z drugiej strony zaś, dzięki umiejscowieniu twórczej gry w modelu postrzegania czasu Edmunda Husserla, przybliżony zostaje jej związek z kolejnymi kategoriami, które wprowadzają już w temat etyczności, jak wolność, wina, czy odpowiedzialność. Ich zastosowanie w analizie twórczości artystycznej wywiedzione zostało ze specyfiki scalenia zewnętrznej czynności gry i wewnętrznego procesu grającego, która pociąga za sobą konieczność podejmowania wiążących wyborów.W pracy poszerzony zostaje sens muzycznej improwizacji, która kojarzona zwykle z praktykami wirtuozowskimi, klasyfikowana jest pośpiesznie jako pewne uzupełnienie twórczości kompozycyjnej. Dzięki przeprowadzonej argumentacji można przekonać się, że twórcza gra jest nie tylko metodą pozyskiwania inwencji na równi z metodą kompozycji, co w bardziej źródłowy sposób tłumaczyć może moralne znaczenie sztuki muzycznej w ogóle.

The aim of this work is to underline the moral aspect of the creative process on the example of the solo instrumental improvisation. The emphasis was put on the temporality of this practice and its implications for the improviser's internal mental environment. Thanks to the phenomenological approach, the creative instrument playing was captured as a spiritual activity of creating on the spot, where ethical meaning arises from binding decisions regarding the transmission of invention in the work being created.In the light of the improvisation as a practice – next to the aspect of invention – such elements as emotion, beauty or truth are discussed; not from the perspective of aesthetic but as elements that co-participate in the perception of creation. By referring to Martin Heidegger's reasoning, these concepts gain a new meaning of dynamic event inherent in the field of musical art. On the other hand, by placing the creative instrument playing in Edmund Husserl's time perception model, its relationship with the categories such as freedom, guilt and responsibility is being introduced, which interposes the topic of ethics. Their use of the concept of artistic creativity derives from the characteristics of merging the external action of instrument playing and the internal process of a player, which implies necessity to make binding choices.The thesis provides a deeper meaning of musical improvisation, which is usually associated with virtuoso practices and hastily classified as a supplement to composing. The author argues that playing the instrument in a creative manner is not only a method of acquiring invention like in the case of the method of composing, but it explains the moral significance of musical art in general in a more source way.