Modern coats of arms in the abbey church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Żagań

Tematem pracy dyplomowej są nowożytne przedstawienia heraldyczne w kościele opackim pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Żaganiu. Podstawowym celem niniejszej pracy jest poprawne opisanie, a także próba datacji i identyfikacji wszystkich nowożytnych przedstawień heraldycznych, znajdujących się w dawnym opactwie augustianów w Żaganiu, zwłaszcza herby tamtejszych opatów. Do dziś nikt nie opracował kompletnego zespołu heraldycznego w żagańskim kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, co w efekcie skłoniło mnie do podjęcia pracy nad tym tematem.Poniższe opracowanie składa się ze wstępu, trzech rozdziałów oraz zakończenia. Pierwsze dwa rozdziały obejmują swoim zakresem wiedzę teoretyczną z zakresu heraldyki kościelnej oraz wprowadzają tło historyczne opactwa augustianów w Żaganiu (historię zakonu i księstwa żagańskiego, rozwój architektury kościoła). W trzecim zaś znajduje się kompletna charakterystyka zespołu herbów: dziesięciu opackich, trzech szlacheckich oraz po jednym bractwa różańcowego i miejskiego herbu Żagania. Z uwagi na zabytek natury sakralnej, w jakim prowadzone były badania, oraz dominującą liczbę herbów kościelnych, wprowadzenie do tematu zawiera tylko rozważania nad heraldyką kościelną.Pierwszy rozdział pod tytułem „Geneza herbu kościelnego” podejmuje rozważania nad procesem upowszechnienia się herbów w Kościele oraz opisuje pierwsze przedstawienia heraldyczne zakonów, a także hierarchów kościelnych, jakimi byli opaci.Rozdział drugi o dziejach kanoników regularnych św. Augustyna w Żaganiu dzieli się na dwa podrozdziały. W pierwszym przedstawiono sytuację zakonu augustianów, poczynając od ich sprowadzenia w 1217 r. do Nowogrodu Bobrzańskiego przez Henryka Brodatego aż do 1472 r., w którym na skutek wyniszczających wojen dwóch braci, księstwo żagańskie zostało sprzedane książętom saskim. Z kolei druga połowa tegoż rozdziału skupia się na historii klasztoru, w czasach kiedy zwierzchnikami miasta Żagania nie byli już książęta piastowscy. Ostatni rozdział dzieli się również na dwa podrozdziały. Pierwszy pod tytułem „Herby opatów żagańskich” przedstawia listę wszystkich dziesięciu herbów opackich w układzie chronologicznym od XVI do XVIII stulecia, które znajdują się na terenie klasztoru poaugustiańskiego. W drugim podrozdziale opisano inne herby, które niekoniecznie wpisują się w tematykę kościelną, jednak z uwagi na ich umiejscowienie oraz okoliczności, w jakich powstały, są opisane w niniejszej pracy. Są to herby czeskiej rodziny szlacheckiej Lobkowiczów, herb Bractwa Różańcowego oraz herb miasta Żagania.

The subject of the thesis is modern coats of arms in the abbey church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Zagan.The main purpose of this work is to correctly describe, as well as try to date and identify all modern coats of arms found in the former Augustinian Abbey in Żagań, especially the coats of arms of the local abbots. Until today, no one has developed a complete set of coats of arms in the Zagan church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary, which convince me to work on this topic.The following study consists of an introduction, three chapters and a conclusion. The first two chapters cover theoretical knowledge of ecclesiastical heraldry and introduce the historical background of the Augustinian abbey in Zagan (history of the order and the duchy of Zagan, as well as development of church architecture). In the third one there is a complete description of coats of arms: ten that belonged to abbots, three that belonged to nobility and one of rosary brotherhood and coat of arms of the city Zagan. Due to the sacred monument in which the research was conducted, and the dominant number of ecclesiastical coats of arms, the introduction to the subject contains only reflections on ecclesiastical heraldry.The first chapter titled "Genesis of the ecclesiastical coat of arms" reflects on the process of dissemination of coats of arms in the Church and describes the first heraldic representations of orders and church hierarchs, which were abbots.Chapter two on the history of the order of Saint Augustine in Zagan is divided into two subsections. The first presents the situation of the Augustinian order, beginning with their importation in 1217 to Nowogrod Bobrzanski by Henry the Bearded until 1472, in which as a result of the destructive wars of two brothers, the Duchy of Zagan was sold to the Saxon dukes. In turn, the second half of this chapter focuses on the history of the monastery, at a time when the Piast dukes were no longer ruling the city of Żagań.The last chapter is also divided into two subsections. The first one, titled "Coats of arms of Zagan abbots", presents a list of all ten abbey coats of arms in chronological order from the 16th to the 18th century, which are located in the Augustinian monastery. The second section describes other coats of arms that do not necessarily fit into the church theme, but due to their location and the circumstances in which they were created, they are described in this work. These are the coats of arms of the Czech noble family Lobkowicz, the coat of arms of the Rosary Brotherhood and the coat of arms of the city of Zagan.