Legal presumptions and the values of the legal system

Praca „Domniemania prawne a wartości systemu prawa” poświęcona jest jednej z ciekawszych instytucji występującej we wszystkich gałęziach polskiego systemu prawa. Domniemania prawne stanowią konstrukcję, która szczególnie w latach 70tych XX wieku stanowiła obiekt zainteresowania w polskim prawoznawstwie i której charakterystyczne cechy próbowano zrekonstruować na gruncie teorii prawa. Silne zainteresowanie okazywano też w dogmatyce prawa poszczególnym przypadkom domniemań prawnych i ich funkcjonowaniu zgodnie z zasadami ogólnymi, charakterystycznymi dla tych części systemu prawa. Określenie najistotniejszych cech konstrukcji, jakimi są domniemania prawne (tj. ich struktury, funkcji i sposobu użycia przez organy stosujące prawo), jest nie tylko ciekawe poznawczo z teoretycznoprawnego punktu widzenia, ale jest także potrzebne z uwagi na szerokie zastosowanie tej instytucji w procesie orzekania, a także z uwagi na znaczenie, jakie odgrywa ona w toku ustalania zasadności czyichś roszczeń. Analiza domniemań prawnych w pracy „Domniemania prawne a wartości systemu prawa” będzie oparta na dotychczas reprezentowanych w prawoznawstwie tzw. „nowoczesnych” koncepcjach domniemań, tj. w koncepcjach: Janiny Dąbrowy (zawartej w opracowaniu „Znaczenie domniemań prawnych w polskim procesie cywilnym”, 1962), Jerzego Wróblewskiego (zawartej w opracowaniu „Domniemania w prawie – problematyka teoretyczna”, 1973), Tomasza Gizbert-Studnickiego (zawartej w opracowaniu „Sposoby pojmowania terminu „domniemania prawne” w języku prawnym i prawniczym”, 1974) oraz Józefa Nowackiego (zawartej w opracowaniu „Domniemania prawne”, 1976). Celem pracy „Domniemania prawne a wartości systemu prawa” jest usystematyzowanie reprezentowanych w prawoznawstwie najistotniejszych stanowisk na temat domniemań prawnych oraz próba samodzielnej analizy i opisu tej instytucji. Pytania szczegółowe, które mają umożliwić osiągnięcie tego celu, będą dotyczyły: budowy domniemań prawnych, ich funkcji, rodzajów oraz charakteru tej instytucji. Ostatecznie zaś zostanie udzielona odpowiedź na pytanie, czy za ustanowieniem w systemie prawa domniemań prawnych stoją jakieś wartości, a w przypadku odpowiedzi pozytywnej – zostanie także podjęta próba wskazania tych wartości.

The thesis "Legal presumptions and the values of the legal system" is devoted to one of the most interesting institution of the Polish legal system which occurs in all branches of this system. Legal presumptions are a construction which, especially in the 1970s, was an object of interest in Polish theory of law and whose characteristic features were tried to be reconstructed on the basis of legal theory. Strong interest was also shown in the dogmatics of law for particular examples of legal presumptions and their functioning in accordance with general principles characteristic for those parts of the legal system.Analysis and description of the most important features of legal presumptions (ie their structure, function and reason for using by law-giver), is not only interesting from the theoretical point of view, but is also needed due to the application of this institution in the process of adjudication, and also because of its importance in determining the legitimacy of one's claims.The analysis of legal presumptions in the work "Legal presumptions and the value of the legal system" will be based on so-called "modern" concepts of presumptions,especially in the concepts of: Janina Dąbrowa (contained in the study "Znaczenie domniemań prawnych w polskim procesie cywilnym", 1962), Jerzy Wróblewski (contained in the study "Domniemania w prawie – problematyka teoretyczna", 1973), Tomasz Gzibert -Studnicki (contained in the document "Sposoby pojmowania terminu „domniemania prawne", 1974) and Józef Nowacki (contained in the study "Domniemania prawne", 1976).The aim of the study "Legal presumptions and the values of the legal system" is to systemize the most important concepts on legal presumptions represented in theory of law and an attempt to independently describe this institution. Questions which enable this project will concern: the construction of legal presumptions, their functions, types and nature of the institution. Finally, the author will give an answear to the question whether there are any values behind the establishment of legal presumptions in the legal system, and in the case of a positive answer, the author will make an attempt to indicate these values.