Kolokacje leksykalne w aha!Neu i geni@l.klick - Porównanie podręczników szkolnych

The lexical collocations in aha!Neu and geni@l.klick – The comparison of schoolbooks

Przedmiotem niniejszej pracy jest porównanie dwóch podręczników szkolnych aha!Neu i geni@l.klick w odniesieniu do występujących w nich kolokacji. Pierwszy rozdział został poświęcony definicji kolokacji w dydaktyce. Obecnie trudno jest znaleźć jednoznaczną definicję kolokacji odnoszącą się do dydaktyki nauczania języka obcego. Dla potrzeb niniejszej pracy przyjęto założenia Anny Reder. Następnie pojęcie kolokacji zostało oddzielone od innych związków wyrazowych takich jak frazeologizmy czy idiomy. W dalszej kolejności omówiona jest struktura kolokacji. Drugi rozdział dotyczy roli jaką spełniają kolokacje w procesie nauczania języka obcego, w tym przypadku języka niemieckiego. W rozdziale tym zostały wymienione rodzaje kompetencji kolokacyjnej oraz przyczyny występowania błędów, które powstają w procesie uczenia się kolokacji. W ostatnim rozdziale została przeprowadzona analiza kolokacji pod względem ich liczebności oraz częstotliwości występowania zarówno w tekstach podręczników szkolnych aha!Neu oraz geni@l.klick jak i w dołączonych do nich ćwiczeniach. Przeanalizowane zostały dwie części podręcznika aha!Neu na poziomach A2 i B1 wraz z dołączonymi do nich ćwiczeniami oraz podręcznik geni@l.klick na poziomie A2 wraz z osobnym zeszytem ćwiczeń. Następnie przeprowadzono kolejną analizę mającą na celu sprawdzenie, czy kolokacje występujące w tekstach zostają utrwalone w zadaniach. Analizę przeprowadzono w formie tabel, w których zawarto kolokacje pojawiające się w tekstach podręczników, informacje o stronach ich występowania oraz zadania w których się pojawiły. W tym rozdziale omówiono także pojęcie ćwiczeń przyporządkowujących. W ostatnim podrozdziale zostały wymienione kolokacje, które z powodu stopnia trudności mogą sprawiać problemy w procesie uczenia się.

The title of the thesis is “The lexical collocations in aha!Neu and geni@l.klick – The comparison of schoolbooks”. The thesis consists of an introduction, three chapters and conclusions. The purpose of this study was to investigate lexical collocations which appear in texts and tasks of schoolbooks and exercise books. The first chapter is devoted to the definition of a collocation in didactics. The term collocation is unambiguous and causes problems by its definition. The term was investigated by many linguists. The definition of Anna Reder who understands the collocation as a lexeme phrase is the most common one. There is likewise an attempt to divide the term collocation from other word combinations like for instance phraseme and idioms. There was also a focus on the structure of a collocation. The second chapter concerns the function of collocations in learning process of the German language. In this chapter were mentioned three types of collocation competence: productive, reflexive and receptive. The next subject of research are the reasons of error prevalence. The last chapter focused on the research on collocations in the terms of its number and frequency of occurrence. The research was conducted not only on the schoolbooks aha!Neu! and geni@l.klick but also of their exercise books. The first schoolbook aha!Neu! consists of two parts at the levels A2 and B1 whereas the second schoolbook geni@l.klick is at the A2 level. There was also another research which aim was to scrutinize whether the collocations from the texts were solidified in the exercises. The next issue which was contained in this chapter was to define the term matching exercise and to provide two types of them. Then the focus was on some examples of such tasks. The last concern were collocations which are of a higher difficulty level as well as collocations which reoccur a lot.

Die Problematik der vorliegenden Arbeit ist der Vergleich von Lehrwerken aha!Neu und geni@l.klick anhand der Kollokationen. Die folgende Arbeit setzt sich zum Ziel die Untersuchung von lexikalischen Kollokationen aufgrund deren Anzahl und Häufigkeit in den ausgewählten Lehrwerken aha!Neu und geni@l.klick. Das erste Kapitel wurde der Definition von Kollokation in der Fremdsprachendidaktik gewidmet. Der Begriff Kollokation lässt sich als Verträglichkeitsbeziehung, häufiges Miteinandervorkommen der Wörter und als Wortgruppenlexem definieren. Der Begriff wurde auch von anderen Wortverbindungen abgegrenzt, vor allem von den Idiomen. Danach wird die Struktur der Kollokation dargestellt. Das zweite Kapitel behandelt die Rolle, welche die Kollokationen im DaF-Lernprozess erfüllen und zeigt, wie wichtig die Kollokationsschulung ist. Es werden auch drei Arten der Kollokationskompetenz erwähnt, nämlich die produktive, reflexive und rezeptive Kollokationskompetenz. In diesem Kapitel wird auch die Fehleranalyse in Bezug auf Kollokationen dargelegt. Es wird erläutert, woran die Fehlerursachen liegen. Das letzte Kapitel wurde der Untersuchung von Kollokationen aus den Lesetexten der ausgewählten Lehrwerke gewidmet. Zunächst werden die Kollokationen aus den Lesetexten beider Lehrwerke und deren Übungsbücher aufgezählt. Es werden zwei Teile des Lehrwerks aha!Neu auf dem Niveau A2 und B1 untersucht, die auch Übungsbücher enthalten. Das dritte Lehrwerk geni@l.klick ist auf dem Niveau A2 und enthält zusätzlich ein Übungsbuch. Danach wird die Wiederspiegelung der Kollokationen nicht nur in den lexikalischen, sondern auch in den grammatischen Übungen dargestellt. Die Untersuchungen wurden in Form von Tabellen erstellt. In diesem Kapitel wird auch der Begriff Zuordnungsübungen erklärt und es werden ein paar Beispiele Übungen dieser Art aus den untersuchten Lehrwerken genannt. Letztlich wurde der Schwierigkeitsgrad der vorgekommenen Kollokationen angesprochen. Es werden nicht nur solche Kollokationen genannt, die Probleme bereiten können aber auch solche, die sehr häufig in den Lesetexten und Übungen vorgekommen sind.