The evolution of the image of Polish rappers on the example of Ryszard "Peja" Andrzejewski

„Jakie życie taki rap, w nim zawarte jest wszystko” – ten fragment utworu pt. „Mój rap, moja rzeczywistość” Ryszarda „Pei” Andrzejewskiego to niepodważalne credo pokoleń wychowanych w polskiej kulturze hip-hopowej. Kulturze, która od początku swego istnienia była marginalizowana przez społeczeństwo, opinię publiczną i przede wszystkim media. Na przełomie XX i XXI wieku melorecytacja, zwana powszechnie rapem, była postrzegana jako muzyka tworzona przez buńczuczną młodzież, często wywodzącą się z patologicznych środowisk, na którą nie warto było zwracać uwagi. Raperzy zaś nie zważając na to, brnęli w swój nowatorski, nie do końca jeszcze określony nurt, stawiając przede wszystkim na autentyczność. Bezpośredni, bezkompromisowi i bezpruderyjni w swych utworach obnażali prawdy, o których w kraju nie mówiło się na głos. Analizując dziś wczesny polski rap można wziąć udział w lekcji historii na temat ówczesnego społeczeństwa, które borykało się z problemami alkoholizmu, bezrobocia, biedy czy przemocy domowej. Słuchacze nierzadko identyfikowali się ze swoimi idolami, potrzebowali kogoś, kto do nich przemówi, w pewien sposób pomoże im uporać się z codziennymi troskami. Raperzy dużą wagę przywiązywali do przekazu, czyli myśli przewodniej, którą przez pryzmat swoich utworów chcieli wpoić odbiorcom. To często nie były wersy „miłe dla ucha”, tylko szczere słowa przepełnione goryczą bolesnych doświadczeń, osobistych spostrzeżeń i wniosków, a ze względu na zazwyczaj bardzo wulgarny język, nie były one szerzej akceptowane. Dla niepokornych chłopaków „nawijających” o szarych blokach, biedzie, kłótniach z pijanymi rodzicami i bijatykach nie było miejsca w radiu czy telewizji. Trudno było znaleźć informacje o nich w mediach innych niż wschodzący Internet czy prasa branżowa. Tylko poszczególne programy i nieliczni dziennikarze zwracali uwagę na rodzący się w późnych latach 90. prąd, który w przyszłości miałby zawojować muzyczny świat. Na przestrzeni lat raperzy z niesfornych buntowników stali się bohaterami pierwszych stron kolorowych magazynów, gośćmi poważnych audycji radiowych czy rozrywkowych programów telewizyjnych. Z osób, których nie chciano pokazywać w mediach zrobiono gwiazdy, ekspertów i wzory do naśladowania dla współczesnej młodzieży. W części teoretycznej przybliżam, czym charakteryzuje się wizerunek, jaka jest jego rola w biznesie oraz jakie ma znaczenie dla osób publicznych. Skupiam się również na ukazaniu wizerunku scenicznego raperów oraz omawiam społeczne znaczenie kultury hip-hopu, a także jej odbiór w mediach, jak i same media zajmujące się tą tematyką. Część badawcza dotyczy głównie sylwetki Ryszarda Andrzejewskiego. Moje badania opieram na jakościowej analizie poszczególnych teksów oraz wypowiedzi rapera w różnych mediach. W udzielanych wywiadach artysta niejednokrotnie mówił, co myśli, dzięki czemu dziś można zobaczyć drogę, którą przeszedł. Tematem mojej pracy licencjackiej jest analiza ewolucji wizerunku polskich raperów na przykładzie Andrzejewskiego. Przeszedł on moim zdaniem największą medialną metamorfozę. Na początku kariery był osobą, którą media omijały szerokim łukiem, tymczasem dziś jest zapraszany na różnego rodzaju imprezy okolicznościowe, bierze udział w programach śniadaniowych oraz publicystycznych. W pracy szukałam odpowiedzi na pytanie, jak ewoluował wizerunek medialny Pei oraz dlaczego dziś raperzy są tak promowani oraz co sprawiało, że niegdyś byli pomijani w głównym nurcie medialnego dyskursu.

"What life, such a rap, everything is included in it" - this fragment of the song called "My rap, my reality" by Ryszard "Peja" Andrzejewski is the indisputable credo of generations brought up in Polish hip hop culture. Culture, which from the beginning of its existence was marginalized by the society, public opinion and, above all, the media.At the turn of the 20th and 21st century, melorecitation, commonly known as rap music, was perceived as a music created by bully teenagers, often originating from pathological environments, which was not worth paying attention to. Rappers, ignoring this, waded into their innovative, not quite defined trend, focusing primarily on authenticity. Direct, uncompromising and prudent in their works, they revealed truths, which were not spoken of in the country.Analyzing today's early Polish rap, you can take part in a history lesson about the contemporary society, which was struggling with alcoholism, unemployment, poverty or domestic violence. The listeners often identified themselves with their idols, they needed someone to talk to them, in some way they would help them cope with everyday worries. Rappers paid a lot of attention to the message, or the main idea, which they wanted to instill in the prism of their songs. These were often not "pleasing to the ear" verses, only sincere words filled with bitterness of painful experiences, personal observations and conclusions, and because of the usually very vulgar language, they were not widely accepted.For the rebellious "winding" boys with gray blocks, poverty, quarrels with drunk parents and fights, there was no place on the radio or television. It was difficult to find information about them in the media other than the emerging Internet or industry press. Only individual programs and few journalists drew attention to the stream in the late 1990s, which in the future would have to conquer the musical world.Over the years, rappers from unruly rebels have become the heroes of the first pages of colorful magazines, guests of serious radio programs or entertainment TV shows. People who were not wanted to be shown in the media were made stars, experts and role models for contemporary youth.In the theoretical part, I am introducing what is the image, what is its role in business and what is important for public figures. I am also focusing on presenting the image of stage rappers and discussing the social meaning of hip hop culture, as well as its reception in the media, as well as the media themselves dealing with this subject.The research part mainly concerns the figure of Ryszard Andrzejewski. My research is based on a qualitative analysis of individual texts and the rapper's statements in various media. In the interviews given, the artist often said what he thinks, so that today you can see the path he has gone through. The subject of my BA thesis is the analysis of the evolution of the image of Polish rappers on the example of Andrzejewski. In my opinion, he underwent the largest media metamorphosis. At the beginning of his career he was a person who the media avoided with a wide arc, but today he is invited to various events, participates in breakfast and journalistic programs. At work, I was looking for an answer to the question of how the media image of Peja has evolved and why today's rappers are so promoted and what made them once neglected in the mainstream of the media discourse.