Presidential veto in the political system of the United States of America

Prawo weta jest jedną z najważniejszych kompetencji należących do Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki. Zajmuje kluczowe miejsce w procesie legislacyjnym i może powodować spory głowy państwa z Kongresem. Wielu Prezydentów stosowało weto jako stały element swojej polityki, ale byli również i tacy, którzy korzystali ze swej prerogatywy rzadko lub prawie wcale. Jego znaczenie w pracy nad ustawodawstwem jest niezwykle istotne i ma zasadniczy wpływ na popularność Prezydenta oraz sprawność działania Kongresu.Początkowo weto miało wyłącznie charakter prawny, a podstawą do jego stosowania były wątpliwości natury konstytucyjnej. Jednakże wraz z upływem lat i wykształcaniem się amerykańskiego systemu partyjnego, prawo weta stało się elementem politycznej rywalizacji między Demokratami i Republikanami oraz między egzekutywą i legislatywą. Niekonstytucyjność ustaw nadal była wykorzystywana jako główna przesłanka do stosowania weta, jednak coraz częściej wśród prezydenckiej argumentacji dla zablokowania ustawy pojawiała się polityka realizowana przez Prezydenta oraz związane z nią kwestie polityczne, społeczne oraz moralne.Niniejsza praca jest próbą wyjaśnienia, czym jest weto i jakie wyróżniamy jego rodzaje. Przedstawiona została historia opracowania koncepcji ideowej weta na Konwencji Konstytucyjnej oraz późniejszej praktyki politycznej dotyczącej stosowania tej prerogatywy przez kolejnych Prezydentów. Celem pracy jest również analiza przyczyn, dla których szefowie egzekutywy wetowali ustawy Kongresu - czy pozostano przy jego podstawowej, kontrolnej funkcji, czy też z biegiem czasu stało się ono narzędziem w politycznej rozgrywce między dwoma gałęziami władzy.

Executive veto is one of the most important prerogatives belonging to the President of the United States of America. It's a key element of the legislative process and therefore it can sometimes create a political conflict between the chief executive and the US Congress. Many Presidents applied veto as a common element of their policy. Others were using this prerogative quite rarely. It's meaning for the lawmaking process is unparalelled and has a strong significance for the President's popularity and the effectiveness of the legislative. At the beginning, the presidential veto had a mainly legal character, and the root cause to apply it were questions of the constitutional nature. However, as the american political and party system evolved, executive veto became a deciding factor in the political rivalry between Democrats and Republicans as well as between legislative and the President. Unconstitutionality of the Congressional legal acts were still employed as a main premiss for veto, although it was steadily replaced in significane with presidential policy and political, social, as well as moral issues associated with it. This thesis is an attempt to explain the nature and character of different types of veto. It presents the history of the concept created during the Constitutional Convention and following political praxis of using this prerogative by subsequent Presidents. The main goal of the thesis is the analysis of causes for vetoing the acts of Congress - is the constitutionality of the law and the check on legislative still the main reasons for presidential objection, or is it a strong instrument in the political argument between two branches of the government.