Dibbuk – breaking a spell. Contents of An-ski`s drama against chassidic Kabbalah and Jewish folk beliefs.

W pracy podjęta została próba odczarowania dramatu Dybuk Sz. An-skiego poprzez wskazanie i omówienie wybranych konceptów kabalistycznych, w odniesieniu przede wszystkim do kabały chasydzkiej oraz ludowych wierzeń. Kabała stanowi obszerną dziedzinę nauki i myśli żydowskiej, esencję wielowiekowej tradycji, dlatego w pracy przedstawiono jedynie wybrane idee, które zdają się być istotne z punktu widzenia omawianego tematu. Poprzez wybrane myśli kabalistyczne ukazano, jak niezwykle istotny aspekt interpretacji Dybuka stanowią.W rozdziale pierwszym została pokazana postać An-skiego oraz omówiono powstawanie Dybuka. Jak dotąd w języku polskim nie została opracowana pełna biografia An-skiego, choć wiele faktów z życia pisarza odnaleźć można zarówno w jego dzienniku, jak i w licznych opracowaniach dotyczących przede wszystkim Dybuka.Zamysłem autorki było przede wszystkim pokazanie An-skiego jako człowieka żyjącego pomiędzy różnymi światami, w których jednakże z powodzeniem potrafił się poruszać. Mamy do czynienia z portretem zarówno człowieka wrażliwego, autora głęboko mistycznego dramatu, a jednocześnie działacza Bundu, zaangażowanego politycznie, autora hymnu Di szwue, który do dziś bywa odśpiewywany przez żydowskich socjalistów.Rozdział drugi jest przeglądem wybranych konceptów kabalistycznych, istotnych z punku widzenia Dybuka. Każda z przedstawionych idei sięga głębokich źródeł mistycyzmu, dlatego ich omówienie dotyka jedynie najważniejszych aspektów, istotnych dla zrozumienia głębokich treści dramatu. Ukazanie wybranych konceptów kabalistycznych, takich między innymi jak or ganuz, cimcum i kaw, szewirat ha-kelim, tikun olam, dwekut, Szechina, gilgul neszamot stało się jedynie wskazówką mającą pomóc dostrzec i zrozumieć zagadnienia, o których mówią bohaterowie dramatu, a zatem ich celem jest skierowanie uwagi na rodzaj problematyki, która pojawia się w utworze An-skiego.Rozdział trzeci stanowi bezpośrednie zwrócenie się do treści dramatu i pokazuje, jakie kabalistyczne i ludowe wątki w nim odnajdujemy. To próba odczarowywania Dybuka i zarazem próba odpowiedzi na postawione we wstępie pytania dotyczące fenomenu Dybuka, jego ponadczasowości i głębi, ukrytej w prostocie.

In this work Im trying to break a spell Dibbuk written by Sz. An-sky, pointing and discussing chosen kabbalistic concepts, mentioning mostly chassidic Kabbalah and folk beliefs. Kabbalah is a very extensive field in science and Jewish keynote, essence of centuries-old tradition, thats why I mentioned here only some chosen thoughts which seemed to be important for subject being discussed here. These thoughts show how important part of Dibbuk interpretation they are.In first chapter personality of An-sky and creating Dibbuk are shown. Till now we dont have full biography of An-sky in Polish, though many facts of his life can be found in his diary and in many studies – especially about Dibbuk.What I wanted to do was showing An-sky as a person living between different worlds. Otherwise he was able to exist in these worlds. We see a portrait of a very sensitive person, author of a deeply mystic drama and at the same time – politically engaged Bunds activist, who created anthem Di Shvue which is being sung till these days by Jewish socialists.Second chapter is a review of chosen kabbalistic concepts, important for Dibbuk. Each of them reaches deep mysticism sources, thats why description touches only most important aspects, necessary for understanding dramas content . Showing some of them like – or ganuz, cimcum and kaw, shevirat ha-kelim, tikkun olam, dvekut, Shehina, gilgul neshamot – is only an indication helping noticing and understanding problems, mentioned by dramas characters, so their main task is pointing issues, which appear in An-skys composition.Third chapter tells directly about drama content and shows what kabbalistic and folk plots we can find there. Thats why this is a try of breaking a spell of Dibbuk and finding answers for questions asked in the beginning – about Dibbuks phenomena, its timeless and depth hidden in simplicity.