Laical humanism as a base for the legal order of contemporary Western world. Evaluative analysis of the phenomenon

Celem pracy jest przyjrzenie się humanizmowi laickiemu jako podstawie porządku prawnego, zarówno dla państw, jak i organizacji międzynarodowych działających w geograficzno-kulturowej przestrzeni zwanej Zachodem. W pierwszym rozdziale sformułowano definicję wspomnianej ideologii, korzystając z ujęć słownikowych, filozoficznych (np. Bocheńskiego, Todorova), a także sformułowań zawartych w dokumentach uznawanych przez członków ruchów humanistycznych za reprezentatywne dla wyznawanych przez nich idei. Z przeprowadzonej analizy wyłonił się obraz humanizmu laickiego jako ideologii agnostycznej, naturalistycznej, uniwersalistycznej, przyjmującej optymistyczną wizję jednostki jako istoty zdolnej do postępu. W sferze normatywnej zaś humanizm świecki szczęście tak pojętej istoty ludzkiej stawia jako punkt odniesienia dla konstruowania hierarchii wartości. Drugą część pierwszego rozdziału poświęcono na przedstawienie krótkiego rysu historycznego humanizmu, od starożytności po koniec pierwszej wojny światowej. Ideologia ta szczególnie silnie zaznaczyła swoją obecność w renesansie (Manetti, Mirandola), Oświeceniu (Encyklopedyści, Ojcowie Założyciele USA) i niektórych nurtach XIX wieku (Feuerbach, anarchiści, Marks). W początkach ubiegłego stulecia legła zaś u podstaw powstania Ligii Narodów.W drugim rozdziale pracy dokonano przeglądu wybranych źródeł prawa pod kątem występowania w nich elementów ideologii humanistycznej. Jest to zjawisko powszechne, szczególnie w wypadku państw należących do Rady Europy i Unii Europejskiej oraz tychże organizacji samych w sobie. Generalnie, pomimo różnic, państwa członkowskie UE, realizują model ustrojowy nazywany liberalną demokracją.Ostatni, trzeci rozdział zawiera ocenę zasadności ideologii humanizmu laickiego, poprzedzoną badaniem zdań tworzących podzbiór deskryptywny tego światopoglądu, pod względem ich zgodności z rzeczywistością. Ma to związek z wyróżnioną przez autora cechą światopoglądów nazwaną przezeń zasadnością. Badaniu poddano m.in tezę agnostyczną, naturalistyczną oraz twierdzenie o zdolności ludzkości do postępu. W wyniku przeprowadzonych badań, zasadność humanizmu laickiego oceniono jako co najwyżej przeciętną.

The aim of this MA thesis is to look at the laical humanism being the base for the legalorder, as well for states as for international organizations operating in geo-cultural space known as the West. In the first chapter a definition of mentioned ideolgy was fomulateted, exploiting lexicographical, philosophical (e.g. Bocheński, Todorov) sources. Also, articuations taken from documents treated by members of humanist movements as representative for belives those people share are presented. From that analysis emerged a portrait of laical humanism as an agnostic, naturalistic, universalist, optimistic in its attitude towards human being as a being able to progress, ideology. In normative sphere, laical humanism, places happiness of understood in a meaning presented above individual, at the top of the value hierarchy.The second part of the first chapter is dedicated to present a brief history of humanism from antiquity to the end of First World War. That ideology was especially influencial during the Renaissance period (Manetti, Mirandola), the Age of Enlightenment (the Encyclopédistes, the US Founding Fathers) and some currents of 19th century (Feuerbach, anarchists, Marx). At the begenning of previous century, humanist ideology underlied creation of the League of Nations.In the second chapter an overview of chosen sources of law was done, from the perspective, which searched elements of humanist ideology in them. It is common to find those elemements, especially in case of member states of the Council of Europe and the European Union. And in those organzations themselves. In general, despite of differences, EU member are pursuing a model known as liberal democracy.The last, third chapter includes the evaluation of reasonableness of laical humanism, precedenced by the investigation of claims generating the descriptive subset of this worldview in terms of their correspondence to reality. It is linked to the feature of any worldview, named by the author as the reasonableness. Investigated claimes were for example: the agnostic thesis, the naturalstic thesis and the claim that humanity is able to progress. As a result, resonableness of laical humanism was evaluated as being at most average.