Access to public information in the light of the administrative courts case-law

W demokratycznym państwie prawa naczelną zasadą jest zasada zwierzchności narodu. W Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej zasada ta została wyrażona w art. 4, który stanowi, że władza zwierzchnia w Rzeczpospolitej Polskiej należy do Narodu. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. Aby powyższa zasada, determinująca prawidłowe działania systemu demokratycznego, funkcjonowała w sposób prawidłowy, niezbędne jest stworzenie odpowiednich warunków w postaci jawnego działania organów władzy publicznej. Służy temu min. stworzenie obywatelom możliwości otrzymania kompleksowej informacji dotyczącej działań administracji publicznej, co pozwala na świadomą, obiektywną oraz pełną ocenę działań osób sprawujących funkcję publiczną. Jeśli nie zostaną stworzone odpowiednie możliwości w tym zakresie, może to uniemożliwić realizacje władzy zwierzchniej przez obywateli – choćby z powodu niewystarczających informacji, jakimi będą dysponować w materii spraw publicznych. Aby zrealizować powyższe zasady, ustawodawca zdecydował się na zapewnienie podmiotom zainteresowanym dostępu do informacji publicznej bez konieczności wykazywania odpowiedniego interesu prawnego. Do czasu uchwalenia Konstytucji prawo do pozyskania informacji posiadali jedynie uczestnicy postępowania administracyjnego bądź sądowego. Wprowadzenie art. 61 Konstytucji stworzyło publiczne prawo podmiotowe do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej.W celu konkretyzacji prawa obywateli do pozyskiwania informacji publicznej, wynikającego z powołanego wyżej przepisu Konstytucji, wprowadzono w dniu 6 września 2001 r. ustawę o dostępie do informacji publicznej. Jej głównym zadaniem było określenie zasad dostępu do informacji publicznej oraz ram prawnych obowiązku udostępniania informacji publicznej. Regulacja ta będzie fundamentem rozważań zawartych w niniejszej pracy.

In the democratic state of law, the guiding principle is the rule of the supremacy of the nation. In the Constitution of the Republic of Poland, this principle has been expressed in art. 4, which states that the supreme power in the Republic of Poland belongs to the Nation. The nation exercises power through its representatives or directly. In order for the above principle, which determines the proper functioning of the democratic system, to function properly, it is necessary to create appropriate conditions in the form of explicit action of public authorities. This is served by min. providing citizens with the possibility of receiving comprehensive information on public administration activities, which allows for a conscious, objective and full assessment of the activities of persons holding a public office. If proper opportunities are not created in this area, it may prevent the exercise of power by the citizens - if only because of the insufficient information that they will have in the matter of public affairs. In order to implement the above principles, the legislator decided to provide interested parties with access to public information without having to display a proper legal interest. Until the Constitution was passed, only the participants in administrative or court proceedings had the right to obtain information. Introduction of art. 61 of the Constitution created a public subjective right to obtain information about the activities of public authorities. In order to specify the right of citizens to obtain public information, resulting from the above-mentioned provision of the Constitution, on September 6, 2001, the Act on access to public information was introduced. Its main task was to define the rules of access to public information and the legal framework of the obligation to provide public information. This regulation will be the foundation of the considerations contained in this work.