Aktualna sytuacja językowa Gwinei-Bissau

Current linguistic situation of Guinea-Bissau

Celem niniejszej pracy jest przybliżenie złożonej sytuacji językowej Gwinei-Bissau, która jedną z najmniej zbadanych spośród państw portugalskojęzycznych. Aby przeanalizować ten przypadek przedstawiono zarys historyczny kraju, umiejscowiono Gwineę na tle pozostałych państw posługujących się językiem kreolskim na bazie portugalskiego, jak również opisano procesy, które prawdopodobnie towarzyszyły powstawaniu języków kreolskich w ogóle oraz w szczególności języka kreolskiego z Gwinei-Bissau. W kolejnych częściach pracy podjęto próbę przybliżenia bogatej sytuacji językowej kraju, porównując jej opis stworzony na podstawie dostępnych źródeł z rezultatami części praktycznej niniejszej pracy opierającej się na ankiecie przeprowadzonej wśród Gwinejczyków. Przedstawiono profil respondentów oraz środowisko, w którym dorastali, a także poruszono kwestię problemów językowych, z którymi kraj się boryka. Wzięto również pod uwagę status języków, którymi posługują się mieszkańcy kraju oraz konteksty ich użycia, co pozwoliło stwierdzić, iż w Gwinei-Bissau zarówno język portugalski i kreolski, jak i języki afrykańskie, należące do grupy języków nigero-kongijskich, pozostają w codziennym użyciu. Przyczyniło się to do powstania wielojęzycznej społeczności, w której każdy z języków pełni odrębną funkcję.

The aim of the present study is to present the complex linguistic situation of Guinea-Bissau, which is one of the least studied in the group of Portuguese-speaking countries. In order to analyze this case, we present, throughout this work, a historical sketch, placing Guinea-Bissau in the context of the other countries that speak Portuguese-based creole languages and describing the processes that must have accompanied the formation of a Creole in general and the Guinea-Bissau Creole in particular. In the following parts of the thesis, we tried to approximate the rich linguistic framework of the country according to the available sources, compared with the results of the practical part of our work, based on a questionnaire carried out with a group of Guineans. We present the profile of the respondents and the environment in which they grew, as well as the linguistic problems with which the country deals. Coming to the end, we take into consideration the statutes of the languages spoken in the country and the contexts of its use, concluding that Guinea-Bissau, besides the Guinea-Bissau Creole and Portuguese, still counts on the presence of its various ethnic groups and their African languages, which belong to the Niger-Congo family, which has contributed to the creation of a multilingual society, where each language has its own function.

O objetivo do presente trabalho é aproximar a complexa situação linguística da Guiné-Bissau que se encontra entre as menos estudadas no grupo de países de língua oficial portuguesa. A fim de analisar este caso, apresentamos, ao longo deste trabalho, um esboço histórico, colocamos a Guiné-Bissau em contexto dos outros países falantes de crioulos de base lexical portuguesa e descrevemos os processos que devem ter acompanhado a formação de um crioulo em geral e do crioulo bissau-guineense em particular. Nas seguintes partes da tese, tentamos aproximar o rico quadro linguístico do país de acordo com as fontes disponíveis, comparados com os resultados da parte prática do nosso trabalho, feita com base num questionário realizado com um grupo de guineenses. Apresentamos o perfil dos inquiridos e o ambiente em que cresceram, abordamos também a questão dos problemas linguísticos com os quais lida o país. Afinal, levamos em consideração os estatutos das línguas faladas no país e os contextos do seu uso chegando à conclusão de que a Guiné-Bissau, além do crioulo guineense e português, ainda conta com a presença das suas variadas etnias e as suas línguas africanas nigero-congolesas, o que contribuiu para a criação de uma sociedade multilíngue, em que, cada um dos idiomas tem a sua própria função.