Spartan-Theban relations in the years 431-362 BC.

Stosunki spartańsko-tebańskie na przestrzeni lat 431-362 drastycznie się zmieniały. Przed wojną peloponeską relacje obu państw nie były zbyt bliskie i wszelka współpraca odbywała się sporadycznie. Dopiero w obliczu tegoż konfliktu stosunki Teb i Sparty nabrały wyraźniejszego kształtu. Nie znaczy to jednak, że współpraca tych poleis ze sobą opierała się na jak najszczerszej przyjaźni. Zarówno Spartanie, jak i Tebańczycy traktowali się czysto pragmatycznie. Po prostu posiadali wspólnego wroga w postaci Aten i tylko i wyłącznie to łączyło i spajało sojusz obydwu greckich państw. Żadne z tych państw nie chciało się ze sobą bliżej wiązać. Trudno też mówić o ścisłej współpracy między Tebami, a Spartą. Wojnę co prawda prowadziły one w sojuszu, ale jakby obok siebie. Takie bitwy jak ta pod Delionem z 424 czy pod Ajgospotamoj toczyły się bez wzajemnej pomocy obu stron. Relacje Spartan i Teban tak długo miały znamiona współpracy i sojuszu jak długo było to konieczne. Gdy interesy obu państw zaczęły się rozchodzić, konflikty między nimi narastały. Tak było w przypadku pokoju Nikiasza z roku 421, gdy Tebańczycy optowali za wojną w przeciwieństwie do Spartan, którzy pragnęli pokoju. Jednak niedługo później wojna została wznowiona i obydwa państwa znów połączyły siły przeciw Atenom. Sytuacja powtórzyła się w 404 r. kiedy Ateńczycy zostali ostatecznie pokonani. Teby chciały nadal prowadzić wojnę, być może w celu dalszych nabytków terytorialnych, z kolei Sparta dążyła do pokoju by w ten sposób wzmocnić swoją zwycięską pozycje. Spartanie nie oglądali się zbytnio na interesy Tebańczyków i za ich plecami, bez uwzględniania ich zadania i potrzeb układali wszystkie swoje sprawy. Sparta jako hegemon nie chciała wzmacniać Teb, na pewno nie zamierzała doprowadzić do powstania potężnych Teb na miejsce potężnych do niedawna Aten. Teby były rozgoryczone hegemonią spartańską. Na pewno nie chciały stopowania i hamowania coraz to bardziej swoich ambitniejszych poczynań przez Spartan. Z tych właśnie przyczyn stosunki spartańsko-tebańskie drastycznie się pogorszyły gdy ostatecznie interesy państw przestały być zbieżne. Tebańczycy konsekwentnie odmawiali udziału w spartańskich wyprawach wojennych i przeszkodzili królowi Agesilaosowi w złożeniu ofiar w Aulidzie. Dawni sojusznicy stali się wrogami. Podczas wojny korynckiej koalicji antyspartańskiej, do której należały Teby, nie udało się złamać spartańskiej hegemonii w świecie greckim. Na dodatek Sparcie narzucając poleis greckim pokój Antalkidasa w 387/6 roku, udało się dotkliwie osłabić Teby przez likwidację Związku Beockiego. Niedługo później Spartanie podporządkowali sobie Teby. W 379 roku Tebanie na czele z Pelopidasem obalili spartańskie rządy w Tebach. Rozpoczęła się wojna beocka. Do rozprawienia się z Tebami parł tradycyjnie nieprzychylny i maksymalnie wrogi Tebańczykom król spartański Agesilaos. Warto sobie postawić pytanie, czy w ogóle były możliwe poprawne stosunki spartańsko-tebańskie w tym okresie gdy ton spartańskie polityce nadawała tak wroga Tebom osoba? Ostateczne starcie w tej wojnie między Tebami i Spartą miało miejsce w 371 r. pod Leuktrami. Dzięki genialnemu dowództwu spartańskiego wodza, Epaminondasa, Tebanie wygrali bitwę. Była to największa porażka w historii Sparty. Teby zostały nowym hegemonem. Tebanie będąc u szczytu potęgi chcieli trwale zniszczyć źródło spartańskiej siły. W tym celu wspierali Związek Arkadyjski i założyli wrogie Sparcie miasta, Messene i Megalopolis. Spartanom w walce przeciw tebańskiej hegemonii pomogli starzy wrogowie, Ateńczycy. Teby, dawny sojusznik ostatecznie okazał się dla Sparty o wiele bardziej niebezpieczny niż Ateny. Ostateczne starcie między Spartą, a Tebami nastąpiło w 362 r. pod Mantineją. Mimo tebańskiego zwycięstwa, śmierć Epaminondasa w bitwie zaprzepaściła należyte jego wykorzystanie. Wkrótce zawarto pokój, a osłabione wojnami i zwaśnione Sparta i Teby uległy w niedługim czasie nowemu hegemonowi, Macedonii.

Spartan-Theban relations have changed drastically over the years 431-362. Before the peloponnesian war relations of both countries were not very close and all cooperation was sporadic. It was only in the face of this conflict that relations between Thebes and Sparta took on a clearer shape. This does not mean, however, that cooperation between these people was based on the most sincere friendship. Both the Spartans and the Thebans were purely pragmatic. They simply had a common enemy in the form of Athens, and that was the only thing that connected and consolidated the alliance of the two Greek states. None of these countries wanted to be closer to each other. It is also difficult to talk about close cooperation between Thebes and Sparta. Even though they led the war in the alliance, they weren't side by side. Battles like the one under Delion from 424 or Ajgospotamoj were fought without the mutual help of both sides. Spartans and Thebans relations have had the characteristics of cooperation and alliance for as long as it was necessary. When the interests of both countries began to diverge, conflicts between them grew. This was the case with peace of Nikias in 421, when the Thebans opted for the war as opposed to the Spartans who wanted peace. However, not long after, the war resumed and the two countries joined forces against Athens again. The situation repeated itself in 404 when the Athenians were finally defeated. These people wanted to continue the war, perhaps for the purpose of further territorial acquisitions, while Sparta wanted peace in order to strengthen its winning position. The Spartans did not look too much at the interests of the Thebans and behind their backs, without considering their task and the needs they were putting all their affairs on. Sparta as a hegemon did not want to strengthen Thebes, certainly did not intend to lead to the creation of powerful Thebes in place of powerful Athens until recently. These were embittered by Spartan hegemony. They certainly did not want to stop and stop more and more of their more ambitious activities by the Spartans. For these reasons, the Spartan-Thebes relations drastically deteriorated when, ultimately, the interests of states ceased to be convergent. The Thebeks consistently refused to participate in Spartan war expeditions and prevented King Agesilaus from sacrificing at Aulis. Former allies became enemies. During the war, the Corinthian anti-Spart coalition, to which Teban belonged, failed to break Spartan hegemony in the Greek world. In addition, Sparcie imposed on Polais in the Greek peace of Antalcidas in 387/6, the Theban group was severely weakened by the liquidation of the Boeotian League. Soon the Spartans surrendered Thebans. In 379, Thebans, led by Pelopidas, overthrew Spartan rule in Thebes. The boeotian war began. The aggressor, Agesilaus, the King of Spartan, traditionally oppressive and hostile to the Thebes, was to deal with the Thebes. It is worth asking whether there were any correct Spartan-Tebian relations at that time when the Spartan tone of politics was given to the enemy by those who were so hostile to Thebes. The final clash in this war between Thebes and Sparta took place in 371 near Leuktra. Thanks to the brilliant command of the Spartan leader, Epaminondas, Thebans won the battle. It was the biggest failure in the history of Sparta. Thebes have become a new hegemon. Thebans, at the height of their power, wanted to permanently destroy the source of Spartan forces. To this end, they supported the Arkadian League and founded the hostile Sparta of the city, Messene and Megalopolis. The Spartans were helped by the old enemies, the Athenians, in the fight against theban hegemony. Teby, a former ally, turned out to be much more dangerous for Sparta than Athens. The final clash between Sparta and Thebes took place in 362 at Mantinea. Despite Theban victory, the death of Epaminondas in the battle lost its proper use.