Philosophy of the Buddhist School of Sarwastiwada in the light of selected themes from Alfred North Whitehead's Process and Reality - a comparison

Celem tej pracy jest porównanie dwóch procesualistycznych systemów myśli: Buddyjskiej szkoły Sarwastiwady oraz systemu filozoficznego Whiteheada z okresu Procesu i Rzeczywistości. Praca ta może zostać podzielona na trzy główne części: pierwsza (obejmująca rozdziały od pierwszego do czwartego) jest próbą rekonstrukcji podstawowych zagadnień z systemu filozofii procesu Whiteheada. Druga część (rozdziały od piątego do siódmego) poświęcona jest filozofii buddyjskiej. Rozdział piąty jest ogólnym wprowadzeniem do podstaw filozofii buddyjskiej. Rozdziały szósty i siódmy przedstawiają specyficzne zagadnienia charakteryzujące filozofię Sarwastiwady. Wreszcie, ostatnia część (rozdział ósmy) jest porównaniem dwóch, omawianych w tej pracy filozofii. W toku analizy stało się jasne, że chociaż filozofia z Procesu i Rzeczywistości oraz myśl Sarwastiwady akceptują pewne wspólne przekonania, takie jak pluralizm, dynamizm czy procesualizm, to jednak różnią się one w innych kluczowych aspektach. Główna rozbieżność wynika ze złożonej natury aktualnego wydarzenia, stojącej w opozycji do prostej natury dharmy. Ponadto, pewne pojęcia fundamentalne dla filozofii z Procesu i Rzeczywistości, takie jak kreatywność, wewnętrzna wolność wydarzeń, potencjalność oraz nowość wydają się być nieobecne w myśli szkoły Sarwastiwady.

The goal of this paper is a comparison of two processual system of thought: Buddhist school of Sarwastiwada and Whitehead philosophy from the period of Process and Reality. The paper can be divided into three main parts: first part (chapters one to four) is an attempt of reconstruction of main themes of Whitehead’s process system. Second part (chapters five to seven) is dedicated to Buddhist philosophy. Chapter five is a general introduction of some fundamental Buddhist topics. Chapters six and seven are presentation of specific problems related to Sarwastiwada system. Finally, last part (chapter eight) is a comparison of two philosophies under discussion. In the course of analysis it became clear, that although Sarwastiwada and Whitehead process philosophy share some fundamental beliefs, that is both accept pluralistic, dynamic and processual metaphysics, they also diverge in some crucial aspects. The main difference steams from complex nature of actual occasion as opposed to simple nature of dharma. Also notions central to philosophy from Process and Reality, such as creativity, inner freedom, potentiality and novelty seems to be absent in Sarwastiwada School.