Tożsamość w tłumaczeniu

Niniejsza praca traktuje o tym, czy możliwe jest zachowanie tożsamości oryginału w jego tłumaczeniach. Omówione zostały trzy główne grupy czynników ryzyka, które mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla jej zachowania. Po stwierdzeniu, że faktycznie nie żadnych przeciwskazań ku temu, by tłumacze kierowali się zasadą zachowania tożsamości w procesie tłumaczenia, teoria Romana Ingardena dotycząca dzieła literackiego została zaproponowana jako ramy odniesienia dla tłumacza. Podejście tego typu niesie za sobą pewne korzyści. Po pierwsze, umożliwia to porównywanie oraz ocenę tłumaczeń w oparciu o przejrzyste wytyczne. Poza tym odbiorcy nie są wówczas oszukiwani co do kształtu oryginału, a tłumacz otrzymuje do swojej dyspozycji narzędzia, które mogą być pomocne przy wyborze najlepszych rozwiązań. Tłumaczenia zyskują również wyższy status, dzięki temu, że nie stanowią kopii oryginału. Wydaje się, że nośnikiem tożsamości jest świat przedstawiony, którego pełna złożoność musi być przez tłumacza oddana ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich tych warstw dzieła, które są istotne dla danego typu tekstu. Analiza wybranych przykładów ukazuje jak ważne są poszczególne warstwy dzieła w praktyce, gdyż indywidualne decyzje tłumacza mogą prowadzić do różnic w odbiorze.

The thesis deals with the problem whether it is possible to retain the identity of the original in its translations. Three main groups of risk factors that can potentially pose some danger to the identity preservation are discussed. Having shown that there are in fact no obstacles for the translator to follow the principle of identity in the translation process, Roman Ingarden’s theory of literary works of art is proposed as a point of reference for the translator. Such an approach has its advantages. First of all, it enables comparison and evaluation of translations based on clear standards. What is more, the target audience is never deceived about the original and the translator himself is given some tools that might be helpful when choosing the best solutions. The status of translation is upgraded as well since the translation is not an imitation of the original. The repository of identity seems to be the world presented, whose full complexity has to be rendered by the translator with regard to all the strata of the work that are relevant to a given text type. The analysis of selected examples shows the significance of various strata in practice as the translator’s individual decisions might lead to the differences in the reception.