Secularization - Individualization - Privatization. The changing religiousness in Poland from 1997 to 2015 in the context of theories of secularization

Głównym celem pracy była próba opisu i zrozumienia przemian religijności Polaków w ostatnich dwudziestu latach z perspektywy twierdzeń teorii sekularyzacji. Czy hipotezy twórców tego paradygmatu dotyczące kierunków przemian religii, które były przecież formułowane przede wszystkim z perspektywy obserwacji w krajach protestanckich Zachodniej Europy, znajdują swoje potwierdzenie także w polskim kontekście? Czy można w ogóle mówić o sekularyzacji religii w Polsce? A jeśli tak, to jakie są jej przejawy? Próba odpowiedzi na te pytania została oparta na analizie danych na temat podstawowych wskaźników religijności Polaków uzyskanych w badaniach CBOS w latach 1997-2015.Przeprowadzone analizy pozwoliły stwierdzić, że chociaż w Polsce można zaobserwować postępowanie - opisywanych przez teoretyków sekularyzacji - procesów prywatyzacji i indywidualizacji religijności, to ich przebieg i tempo są zróżnicowane w zależności do wymiaru religijności. Stosunkowo głębokiej relatywizacji wartości w sferze moralnej towarzyszy wciąż silne przywiązanie do sfery rytualnej religii, a wiara katolicka – choć istotnie zindywidualizowana – nadal stanowi istotny element tożsamości Polaków.

The main aim of this dissertation is to investigate and outline the changing religiousness of Poles over the period of the last two decades from the viewpoint of theories of secularization. Do the claims concerning shifts in religiousness, as formulated by the authors of this paradigm in the process of analyzing Protestant countries in Western Europe, retain their validity when applied in the context of Poland? Does secularization in Poland occur at all? If so, how does it manifest itself? The attempt to address these questions has been based on analysis of data collected between 1997 and 2015 by the Polish Public Opinion Research Centre (CBOS) concerning the core indicators of religiousness among Poles.The findings confirm that although the processes of privatization and secularization of religion described by the theorists of secularization do indeed take place, their course and pace is uneven and dependent on a given aspect of religiousness. The relatively deep relativization of moral values is still accompanied by a strong attachment to the ritual dimension of religion, while Catholic faith—although substantially individualized—remains a significant component that makes up the identity of Poles.