THE INTERNET AND SOCIAL MEDIA AS A TOOL FOR HEALTH PROMOTION AND PATIENT EDUCATION

Wstęp: Internet i media społecznościowe są obecnie jednym z najważniejszych źródeł informacji zdrowotnych. Umiejętność wyszukiwania i korzystania z informacji zdrowotnych jest warunkiem aktywnej postawy pacjenta w podejmowaniu działań prozdrowotnych i sprawnej komunikacji z pracownikami ochrony zdrowia. Stąd, coraz większe znaczenie przypisywane jest kompetencjom zdrowotnym w celu upodmiotowienia pacjenta w procesach terapeutycznych. Analiza czynników warunkujących korzystanie z informacji zdrowotnych dostępnych w Internecie może mieć duże znaczenie dla identyfikacji barier i planowania interwencji zwiększających kompetencje e-zdrowotne danej społeczności.Cel pracy: Diagnoza stanu wykorzystania Internetu i mediów społecznościowych, przez osoby dorosłe korzystające z usług medycznych i okołomedycznych, jako narzędzia promocji i edukacji zdrowotnej oraz ustalenie poziomu kompetencji e-zdrowotnych osób dorosłych.Materiał i metody: Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, który przeprowadzono wśród osób korzystających z usług medycznych i okołomedycznych. Kwestionariusz ankiety składał się z 38 pytań. Część autorska kwestionariusza obejmowała 28 pytań dotyczących wykorzystania Internetu i mediów społecznościowych w celach zdrowotnych. Drugą część kwestionariusza stanowiła polska wersja narzędzia eHealth Literacy Scale (eHEALS), składającego się z 10 pytań, którego celem było zbadanie kompetencji e-zdrowotnych respondentów. Wyniki: Kwestionariusz ankiety wypełniły 223 z 250 osób zaproszonych do udziału w badaniu (wskaźnik odpowiedzi 89,2%). Kobiety stanowiły 66,4% (n=148) respondentów. Najliczniejszą grupę wiekową wśród kobiet stanowiły osoby w wieku 26-55 lat (47,3%), następnie między 18 a 25 rokiem życia (28,4%) oraz powyżej 55 lat (24,3%). Ankietowani z wyższym wykształceniem stanowili 53,4%, ze średnim – 33,6%, natomiast poniżej średniego – 13,0%.Czynniki społeczno-demograficzne miały znaczący statystycznie wpływ na korzystanie z Internetu i mediów społecznościowych w celach zdrowotnych. Najczęściej z Internetu w tym celu korzystały osoby młode (χ2=47,0; p<0,001), z wyższym wykształceniem (χ2=59,82; p<0,001), mieszkańcy miast powyżej 500 tys. mieszkańców (χ2=14,39; p=0,002) oraz osoby aktywne zawodowo (χ2=23,44; p<0,001). Respondenci deklarujący stan zdrowia skategoryzowany jako „powyżej przeciętnego”, najczęściej korzystali ze zdrowotnych zasobów internetowych (χ2=24,74; p<0,001). Poziom kompetencji e-zdrowotnych był zależny jedynie od wieku (p=0,02) i wykształcenia (p<0,001). Wnioski: Korzystanie z Internetu i mediów społecznościowych w celach zdrowotnych wykazuje związek z czynnikami społeczno-demograficznymi i z oceną stanu zdrowia zadeklarowaną przez respondentów. Kompetencje e-zdrowotne osób dorosłych korzystających z usług medycznych i okołomedycznych zależą od wieku i wykształcenia. Najwyższe kompetencje e-zdrowotne wykazują osoby w wieku 18-25 lat oraz osoby z wyższym wykształceniem.

Introduction: Internet and social media are now one of the most important source of health information. The ability to search and use health information is a condition for the patient's active attitude to taking pro-health actions and communicating with health care workers. Hence, the increasing importance attributed to health competences for the empowerment of the patient in therapeutic processes. An analysis of the factors influencing the use of health information available on the Internet can be important for identifying barriers and planning interventions that enhance the eHealth literacy of a community.Aim: Diagnosis of the use of the Internet and social media, by adults using medical and peri-medical services, as a tool for health promotion and education, and the level of eHealth literacy of adults.Material and methods: A diagnostic survey was used, which was performed among people using medical and peri-medical services. The survey questionnaire consisted of 38 questions. The author part of questionnaire comprised 28 questions about the use of the Internet and social media for health purposes. The second part of the questionnaire was the Polish version of the eHealth Literacy Scale (eHEALS), consisting of 10 questions aimed at exploring eHealth literacy of respondents.Results: The questionnaire was filled by 223 out of 250 respondents (89.2% response rate). Women accounted for 66.4% (n=148) of the respondents. The most numerous age group among women was 26-55 (47.3%), then between 18 and 25 (28.4%) and over 55 (24.3%). The respondents with higher education accounted for 53.4%, with an average of 33.6%, but below the average of 13.0%. Socio-demographic factors had a statistically significant impact on the use of the Internet and social media for health purposes. Most often, the Internet was used for this purpose by young people (χ2=47.0; p<0.001), with higher education (χ2=59.82; p<0.001), residents of cities over 500 thou. of dwellers (χ2=14,39; p=0.002) and professionally active (χ2=23.44; p<0.001). Respondents who declared better health were more likely to use online health resources (χ2=24.74; p<0.001). The level of eHealth literacy depended only on age (p=0.02) and education (p<0.001).Conclusion: The use of the Internet and social media for health purposes is linked to socio-demographic factors and to health condition. The eHealth literacy of adults using medical and peri-medical services depend on age and education. The highest eHealth literacy are shown by persons aged 18-25 and persons with higher education.