Głosy w Doktorze Who

Celem niniejszej pracy było zastosowanie komputerowych metod badania tekstu w analizach idiolektów postaci oraz wpływu showrunnera – osoby łączącej role głównego scenarzysty i producenta wykonawczego – na styl pojedynczych scenarzystów serialu Doctor Who – kultowego serialu science-fiction. Serial, stosunkowo mało znany w Polsce, jest nie tylko najdłużej na świecie emitowanym serialem science-fiction, stanowi również ciekawy problem badawczy, zwłaszcza w kontekście idiolektów. Dbając o utrzymanie zainteresowania widzów, producenci zastosowali nowatorski koncept „odświeżania” formy serialu, przez wprowadzenie regeneracji głównego bohatera – w momencie śmierci odradza się on w nowym ciele i z nową osobowością. Dzięki temu, w ciągu 54 lat istnienia serialu, główny bohater miał już dwanaście, bardzo się od siebie różniących, wcieleń. Głównym przedmiotem badań w niniejszej pracy była analiza tekstów tzw. New Who, czyli odcinków powstałych po wznowieniu serialu w 2005 roku. Dodatkowym celem badawczym było zweryfikowanie skuteczności metod stylometrycznych wykorzystywanych w analizie tekstów literackich w badaniu stylometrycznym tekstów przeznaczonych dla telewizji.W pierwszym rozdziale pracy przedstawiony został zarys dotychczasowych badań nad autorstwem w serialach telewizyjnych i nad rolą showrunnera, ze szczególnym uwzględnieniem publikacji omawiających relacje i różnice między sposobem prowadzenia serialu przez Russella T Daviesa (2005-10) i Stevena Moffata (2010-2017) – showrunnerów New Who. Drugi rozdział pracy stanowi próbę analizy konstrukcji głównych postaci występujących w New Who oraz określenia czynników, które mogą mieć potencjalny wpływ na ich idiolekty. Znalazło się tu także porównanie proporcji w długości wypowiedzi głównych bohaterów (liczonej w słowach) w poszczególnych odcinkach, obrazujące zmiany na przestrzeni ostatnich 12 lat.Trzeci rozdział pracy zawiera wyniki analizy stylometrycznej. Przedmiotem badań był korpus 130 list dialogowych serialu, w zależności od zagadnienia modyfikowany do postaci korpusu wypowiedzi poszczególnych postaci lub twórczości poszczególnych scenarzystów. Dla ubogacenia perspektywy, do określenia związków między Classic Who (1963-89) i New Who oraz wszystkimi regeneracjami głównego bohatera wykorzystano rozszerzony korpus, zawierający wszystkie odcinki serialu (289) wydane przed rokiem 2017 oraz listę dialogową filmu z 1989 roku. W badaniach wykorzystano programy do analizy stylometrycznej oraz dodatkowo do wizualizacji i analizy skupień.Badania potwierdziły istniejącą klasyfikację serialu na ery: klasyczną, Daviesa oraz Moffata, oraz na poziomie badań szczegółowych umożliwiły wykrycie interesujących zależności, co daje nadzieję na możliwość dalszego wykorzystywania metod stylometrycznych w analizie idiolektów i stylu tekstów przeznaczonych dla telewizji.

The aim of this work was to conduct analysis of character idiolects and the influence of the showrunner - a person who combines roles of lead writer and executive producer – on the style of individual writers of Doctor Who - an iconic science-fiction series using computer text analysis methods. The series, relatively unknown in Poland, is not only the world's longest-running science-fiction series, it also poses an interesting research problem, especially in the context of studying idiolects. In an attempt to maintain viewers' interest, the producers used the innovative concept of "refreshing" the form of the show by introducing regeneration of the main character – at the time of his death he is reborn in a new body and with a new personality. Thanks to that, during the 54 years of the show's existence, the main character has already been seen in twelve versions, each very different from other. The main subject of this study was an analysis of the so-called New Who, that is the episodes released after the relaunch of the series in 2005. An additional research goal was to verify the effectiveness of stylometric methods used in the analysis of literary texts in the stylometric analysis of texts written for television. In the first chapter of this thesis presented is an overview of the existent research on the authorship of television shows and the role of the showrunner, with particular attention given to the publications discussing the similarities and differences between how the series was run by Russell T Davies (2005-10) and Steven Moffat (2010-2017) - showrunners of New Who. The second chapter attempts to analyze how New Who's main characters were built, and to identify factors that may have a potential impact on their idiolects. This part also includes a comparison of the proportions in the number of lines spoken by the main characters (measured in words) in the particular episodes, showing trends and changes over the last 12 years.The third chapter contains the results of the stylometric analysis. The subject of the study was a corpus of 130 dialogue lists of the series, which, depending on the subject, were modified into corpora of lines of individual characters or works of particular writers. To enrich perspective, to determine relation between the classic Who (1963-89) and New Who, and to examine all regenerations of the main character, used was also an expanded corpus, including all episodes of the series (289) released before 2017, and a 1989 film's dialogue list. In the study used were programs for stylometric analysis, and for visualization and community analysis.The research confirmed the existing classification of the series into three eras: Classic, Davies and Moffat, and detailed analysis revealed interesting dependencies within the series, which gives hope that stylometric methods could be further applied in the analysis of idiolects and the style of texts created for television.