Imperial Cult in western part of Roman Empire in principate period according to modern historiography

Niniejsza praca podejmuję zagadnienie kultu panującego cesarza w imperium rzymskim okresu pryncypatu. Omówione zostały w niej trzy główne formy kultu żyjącego cesarza – numen cesarskie, geniusz cesarski oraz cnoty imperialne. Każdej z nich został poświęcony jeden rozdział niniejszej pracy. Numen cesarskie było pewnego rodzaju boską mocą. Dokładne zdefiniowanie tego terminu, a także przedstawienie jego religijnego znaczenia nadal nie zostało dokonane. Przez to numen cesarskie wciąż jest przedmiotem polemik historyków. Geniusz by obecny w wierzeniach Rzymian od początku istnienia religii rzymskiej. Szczególnie ważną rolę odgrywał kult geniusza pana domu (pater familias) sprawowany w domowych kaplicach zwanych larariami. Za sprawą reform Augusta jego geniusz zaczął być czczony publicznie w kaplicach ulokowanych na skrzyżowaniach. August jako pierwszy otrzymał także tytuł pater patriae. Część historyków uważa, iż był on wzorowany na funkcji pater familias i mógł być związany z publicznym kultem geniusza cesarza. Cnoty imperialne były ubóstwionymi cechami, właściwościami bogów, które w okresie cesarstwa zostały powiązane z osobą cesarza. Czwarty rozdział przedstawia kwestię stanowiska, jakie cesarze Rzymu przyjmowali wobec propozycji ofiarowania boskich honorów składanych im przez poddanych. Zagadnienie to jest istotne, ponieważ pokazuję, że rzymscy monarchowie mieli świadomość, które honory są im należne a które przysługują wyłącznie bogom. W pracy szeroko zostały omówione ustalenia historyków zajmujących się kultem cesarskim. Jednym z jej celów jest przedstawienie i niejako podsumowanie prowadzonych przez nich dyskusji na temat form kultowych omówionych w poszczególnych rozdziałach.

This thesis consists about imperial cult in Roman Empire during principate period. Three main forms of living emperor worship were discussed – emperors numen, emperors genius and imperial virtues. Each form was discussed in seperate chapter. Emperors numen was some kind of divine power. It is very hard to define this term precisely and to show its religious meaning. This is still very controversial issue in ancient history. Historians still discuss about it. Emperors Genius had been present in Roman Religion since the begining. Very important was worship of genius, wchich belonged to father of the family (pater familias). Its place was in private chapels, wchich were placed in private houses. August’s reforms started worship of emperors genius. Its place was in chapels, wchich were in crossroads. They were called compitales. August was the first who received title pater patriae. Some historians think that this function was modelled on pater familias and that there was connection between it and genius of emperor. Imperial Virtues were divinized qualities and conditions of roman deities, wchich became connected with emperor in the begining of imperial era.Last chapter explains the issue of the attitude wchich emperors showed towards propositions of divine honors. It is important issue, because it shows that emperors were counscious wchich honors are suitable for them and wchich are adequate only for deities.This thesis is focused on reasearch of modern historians. They were broadly discussed.One of the goals is to show and sum up their research consisting about forms of worship wchich were discussed in the three chapters.