Jeżycjada (novel cycle) by Małgorzata Musierowicz as a story about Polish intelligentsia

Celem pracy jest nowa interpretacja cyklu powieściowego "Jeżycjada", którego autorka - od 1975 roku do dziś - na kartach kolejnych książek portretuje poznańską rodzinę inteligencką – Borejków – oraz ich przyjaciół. Powieści Małgorzaty Musierowicz bywają zwykle odczytywane jako książki młodzieżowe lub literatura dydaktyczna. Według mojej interpretacji, we wspomnianych powieściach najważniejszy jest portret środowiska, z którym utożsamia się sama autorka i który ewoluuje wraz ze zmianami polityczno-gospodarczymi zachodzącymi w Polsce w XX i XXI wieku. Mój pomysł interpretacyjny nawiązuje do wypowiedzi trojga polskich myślicieli: Stefana Chwina i jego koncepcji mniejszości intelektualnej, Czesława Miłosza (teoria wysp zawarta w książce "Życie na wyspach") oraz prof. Teresy Walas, która w książce "Zrozumieć swój czas: kultura polska po komunizmie - rekonesans" podejmuje temat kryzysu autorytetu inteligencji po 1989 roku. W pierwszym rozdziale przypominam najważniejsze prace naukowe na temat "Jeżycjady", podejmuję też polemikę z badaczami. W drugim rozdziale oddaję głos autorce; staram się przybliżyć czytelnikowi poglądy oraz postawy przyjmowane przez rodzinę pisarki opisane w autobiografii oraz felietonach zatytułowanych "Frywolitki". Następnie, w trzecim rozdziale, poddaję analizie czternaście pierwszych tomów cyklu, powstałych w XX wieku. Postawy przyjmowane przez bohaterów oraz sposób ich portretowania przez autorkę konfrontuję z badaniami na temat polskiej inteligencji, przede wszystkim zawartymi w książkach: "Inteligencja w Polsce. Specjaliści, twórcy, klerkowie, klasa średnia?" pod red. Henryka Domańskiego, "Inteligent i obywatel" (red. Piotr Weryński, Karolina Rąb, Aldona Musiał) oraz "Rozmowy o inteligencji" przeprowadzone przez Piotra Kulasa. W czwartym rozdziale omawiam najnowsze tomy "Jeżycjady", powstałe w XXI wieku, w kontekście krytyki cyklu podjętej przez badaczki i dziennikarki feministyczne, sygnalizuję także zmiany zachodzące w środowisku Borejków pod wpływem globalizacji.

The aim of my thesis is to create a new interpretation of Polish novel cycle „Jeżycjada”. The author, Małgorzata Musierowicz, has been describing Polish family living in Poznań, Borejkowie, who belongs to Polish intelligentsia, from 1975 till today. Her books are often read in a didactic way as novels dedicated to teenagers. For me, the most important aspect of the cycle is a portrait of environment (familiar to the writer), that has been evaluating during political and economic changes which taken place in Poland in the XXth and the XXIst century. My idea refers to three Polish intellectuals’ statements: Stefan Chwin and his concept of ‘intellectual minority’, Czesław Miłosz and his ‘island theory’ contained in his book „Życie na wyspach” [‘Life on Islands’] and prof. Teresa Walas, who takes up a subject of authority crisis among Polish intelligentsia after political transformation in her book „Zrozumieć swój czas: kultura polska po komunizmie – rekonesans” [‘To Understand Our Time: Polish Culture after Communism – A Reconnaissance’]. In the first chapter I refer the most important academic works about „Jeżycjada” and also polemize with their authors. In the second chapter I recall autobiographical statements of Małgorzata Musierowicz and also her columns called „Frywolitki”. Then, in the third chapter, I analyse fourteen volumes of the cycle, written in the XXth century. The characters’ attitudes and the way Musierowicz presents them, I confront with sociological research about Polish intelligentsia included in books: „Inteligencja w Polsce. Specjaliści, twórcy, klerkowie, klasa średnia?” [‘Polish Intelligentsia: Specialists, Clerks, Middle Class?’] by Henryk Domański, „Inteligent i obywatel” [‘A Member of Intelligentsia and a Citizen’] – ed. Piotr Weryński, Karolina Rąb, Aldona Musiał and „Rozmowy o inteligencji” [‘Dialogues about Intelligentsia’] run by Piotr Kulas.In the fourth chapter I elaborate about the recent volumes of „Jeżycjada” (written in the XXIst century) in the light of Polish feminists’ reviews, I also signalize some changes which are taking place in Borejko Family in consequence of globalization.