Cenotes - sacred Mayan wells

Zjawisko, zwane cenote znane jest powszechnie w północnej części półwyspu Jukatan. Są to naturalne jeziora w kotlinkach utworzonych w wapiennej skale, zasilane wodą z podziemnych strumieni. Ponieważ na tym terenie nie ma nigdzie ani rzek ani jezior, cenotes stanowią jedyne źródło wody. Charakterystyczną cechą tego typu studni w Meksyku i Gwatemali jest ich niewyczerpalny zasób wody.Indianie od dawna wierzyli, że są to wrota do podziemnych siedzib zmarłych bogów, zwłaszcza Chaaka - boga deszczu, którym składano ofiary wrzucając do studni różne przedmioty, a niekiedy nawet ludzi.Tajemnice świętych studni do tej pory byłyby niewyjaśnione, gdyby nie Diego de Landa. W swojej książce, przedstawił ceremonię przebłagania Chaaka. Ceremonia ta odbywała się w Chichen Itza - świętym mieście Majów.Opierając się na tym przekazie, E. H Thompson, archeolog z zamiłowania, odszukał świętą studnię Majów w roku 1885 i przeprowadził tam wstępne badania. Dopiero w 1904 roku przybył ty ponownie z potrzebnym sprzętem. Rezultatem tego przedsięwzięcia było wydobycie z dna studni wielu przedmiotów codziennego użytku, ceramiki, broni, ozdób a także ludzkich szkieletów. Ze względu na olbrzymie znaczenie naukowe tych odkryć Thompsona, zaczęto nazywać ,,Schliemannem Meksyku’’ a znaleziska ze studni ,,grobowcem Tutanchamona Jukatanu’’. Najprawdopodobniej ofiary składano też w innych jeziorach i studniach takich jak: studnia w Dzibilchaltun, jezioro w Amatitlan, Chapala w Meksyku, Ixapaca w Gwatemali, Guija między Gwatematą a Salwadorem, na wyspie Cazumel. W ostatnich latach prowadzone są badania na obszarach wiejskich Majów. Naukowcy chcą sprawdzić czy do takich ,,wiejskich’’ cenote również wrzucano ofiary dla bogów. Celem niniejszej jest pracy próba charakterystyki Świętej Studni w Chichen Itza. Postaram się również wyjaśnić znaczenia słowa cenote, przedstawić mechanizm powstania tych formacji oraz opisać rytuały jaki towarzyszyły obrzędom odprawianym na brzegiem studni. Spróbuję także opisać wybraną kategorię materiałów wydobytych z dna Świętej Studni w Chichen Itza. Jednakże, ze względu na brak dostatecznej ilości źródeł oraz szczegółowych publikacji na temat artefaktów wydobytych ze zbiorników wodnych w swojej pracy przedstawię tylko wybraną kategorię zabytków.Pracę swoją podzieliłam na kilka rozdziałów. Pierwszy rozdział mówi ogólnie o terytorium Mezoameryki, w drugim podałam kilka faktów dotyczących Majów. Trzeci rozdział poświęciłam na opisanie powstania i klasyfikacji cenotes. Czwarty rozdział dotyczy Świętej Studni w Chichen Itza, historii badań archeologicznych, charakterystyki kultu odprawianego nad studnią i chronologii rytuałów praktykowanych nad jej brzegiem. W rozdziale tym opisałam również wybrane kategorię zabytków wydobytych z dna cenote.

Cenotes are natural wells formed in the limestone rock. The Mayans believed that these are the gates to the underword of the dead gods, especially Chaak, who sacrificed throwing well various objects and even people. In this work I will try to explain the meaning of the word cenote, provide a mechanism for the origin of these formations and describe the rituals that accompanied the rites on the banks of the well. In the main part of the paper will describe the best researched wells in Chichen Itza and present selected category of relics discovered at the bottom of the Sacred Cenote