Istotnym elementem filozofii politycznej jest próba określenia podstaw państwa oraz wynikających z tych podstaw zobowiązań państwa wobec obywateli i obywateli względem państwa. Jedną z dróg odpowiedzi na pytanie o prawowity sposób formowania się państw jest teoria umowy społecznej, która została utworzona i była silnie rozwijana w XVI, XVII i XVIII wieku i później. W pracy tej zastanawiam się nad zgodnością założeń klasycznych ujęć umowy społecznej z obowiązującym w wielu krajach (w tym w Polsce) powszechnym obowiązkiem obrony państwa w obliczu zewnętrznego zagrożenia. Rozważania opieram na intuicji, która głosi, że jest coś niewłaściwego w wymaganiu od obywatela narażania swego życia w obronie państwa, skoro zakłada się, że zostało ono ustanowione w głównej mierze właśnie dla zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa. W końcu, zastanawiam się krótko nad możliwymi rozwiązaniami problemu obronności państwa opartego na ideałach umowy społecznej, kiedy spośród dopuszczalnych wariantów wykluczy się powszechny obowiązek obrony państwa.

An important part of political philosophy is an attempt to determine the foundations of the states and commitments implied by those foundations, both of state towards their citizens and of citizens towards their state. One way to answer the question how the legitimate states are formed is the theory of social contract, which takes its origins in 16th, 17th and 18th century. In this paper I reflect over compatibility of classical wordings of social contract with the general defense obligation in case of external threats, which is in force in many states all over the world (including Poland). My deliberations are based on intuition that there is something deeply wrong in forcing a citizen to put one’s life in danger in order to protect the state, since the social contract theory assumes that the state itself was originally founded mostly in order to secure life and property of its citizens. Finally, I consider the possible solutions of the problem of national defense in states based on ideals of social contract, after excluding the general defense obligation from among the acceptable options.