Człowiek wywrócony na drugą stronę : "Lekcja anatomii” Tadeusza Kantora

2015
journal article
article
dc.abstract.plTekst poświęcony jest dwóm wersjom happeningu Tadeusza Kantora Lekcja anatomii według Rembrandta (Norymberga 1968 i Warszawa 1969) ujętym jako artystyczna transpozycja historycznej formuły lekcji anatomii rozumianej jako akt performatywny. Bezpośredniej inspiracji dostarczył Kantorowi obraz Rembrandta Lekcja anatomii doktora Tulpa. Odwołując się do słynnego malowidła i ożywiając uwiecznioną na nim scenę, Kantor odniósł się równocześnie (pośrednio i bezpośrednio) do tradycji teatrów anatomicznych, które cieszyły się ogromną popularnością w Europie doby renesansu. Dramatyczność i performatywność procesów rozgrywających się w teatrze anatomicznym ma wiele oblicz. Wywodzi się nie tylko z faktu zaistnienia prymarnej sytuacji teatralnej: relacji aktor-widz, działanie i odbiór tego działania. W przestrzeni teatru anatomicznego mają miejsce różnorodne konfrontacje: żywi spotykają się z umarłymi, wiedza - z ignorancją, mieszczańskie cnoty - z przestępczością, prawo - z indywidualnością. Sprawę komplikuje już sam status "aktora" w widowisku sekcji; prowadzący operację (i jego pomocnicy) jest zarazem aktorem i reżyserem, albo też raczej performerem (nie odtwarza roli, lecz przedstawia samego siebie w bezpośrednim związku z sytuacją i skupia się na samej dynamice działania, a nie jego znaczeniu). Rolę aktora pełnią jednak do pewnego stopnia także zwłoki (zarazem jednak są "miejscem akcji" i "rekwizytem"). Jeżeli przyjrzymy się sekcji przez pryzmat szeroko rozumianego performansu, odsłoni się przed nami szeroki obszar zagadnień związanych z funkcją, jakie pełni ludzkie ciało - żywe i martwe - w procesie konstruowania sensów. Kantor dokonał swoistego reenactment sytuacji uwiecznionej na obrazie: na stole spoczywało ciało, u jego wezgłowia tłum studentów, w centrum dokonujący sekcji "profesor Tulp", czyli sam Kantor. Precyzyjnie warstwa po warstwie rozcinał kolejne części ubrania, penetrował zakamarki, wywracał na drugą stronę kieszenie, znajdując w nich przedmioty zwykłe i symboliczne. Budząca grozę, okrutna wersja norymberska i wesoła, karnawałowa wersja warszawska happeningu stanowią awers i rewers tej samej prymarnej sytuacji - wywracania człowieka na drugą stronę.pl
dc.affiliationWydział Polonistyki : Katedra Teatru i Dramatupl
dc.contributor.authorBurzyńska, Anna Róża - 160267 pl
dc.date.accessioned2016-02-25T11:44:45Z
dc.date.available2016-02-25T11:44:45Z
dc.date.issued2015pl
dc.description.additionalPlon konferencji: "Kantor, au croisement de L’art et de l’histoire" z dn. 14-15 kwiecień 2015 r., Paryżpl
dc.description.conftypeinternationalpl
dc.description.number1-2 (308-309)pl
dc.description.physical366-372pl
dc.description.publication0,51pl
dc.description.volume69pl
dc.identifier.issn1230-6142pl
dc.identifier.urihttp://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/21454
dc.languagepolpl
dc.language.containerpolpl
dc.rights.licencebez licencji
dc.subject.enTadeusz Kantorpl
dc.subject.enhappeningpl
dc.subject.enanatomypl
dc.subject.endissectionpl
dc.subject.enhistory of medicinepl
dc.subject.plTadeusz Kantorpl
dc.subject.plhappeningpl
dc.subject.planatomiapl
dc.subject.plsekcjapl
dc.subject.plhistoria medycynypl
dc.subtypeArticlepl
dc.titleCzłowiek wywrócony na drugą stronę : "Lekcja anatomii” Tadeusza Kantorapl
dc.title.alternativeMan turned inside out : "An anatomy lesson" by Tadeusz Kantorpl
dc.title.journalKontekstypl
dc.title.volumeAntropologia pamięcipl
dc.typeJournalArticlepl
dspace.entity.typePublication
Affiliations

* The migration of download and view statistics prior to the date of April 8, 2024 is in progress.

Views
0
Views per month

No access

No Thumbnail Available