Soviet man – expectations and reality. On the basis of Mikhail Zoshchenko's selected short stories

Rewolucja bolszewicka 1917 roku zaowocowała nie tylko w zmiany społeczno-polityczne w ówczesnej Rosji. Zwolennicy koncepcji marksistowsko-leninowskich oraz działacze komunistyczni zadbali o to, by siłą manipulacji zmienić ludzką mentalność. Podjęli próbę przeprowadzenia antropologicznego eksperymentu, który skutkować miał stworzeniem nowego, lepszego od Homo sapiens człowieka – Homo sovieticusa. Ta próba ingerencji w głęboko zakorzenione w ludziach wartości oraz mentalność nie powiodła się - wymarzony człowiek radziecki nie potrafił odnaleźć się w nowej rzeczywistości. W efekcie stał się pseudoczłowiekiem oraz symbolem antykultury. Spuścizna po Homo sovieticusie zauważalna jest do dziś, zarówno w samej Rosji jak i krajach byłego ZSRR. Autor niniejszej pracy porównał oczekiwania sowieckiej władzy w odniesieniu do stworzenia nowego człowieka z rzeczywistością, która opisana została na podstawie dziesięciu wybranych opowiadań Michaiła Zoszczenki.

The October Revolution of 1917 brought about more than socio-political changes in Russia of that time. Proponents of Marxism, Leninism and communist activists exerted the power of manipulation over people in order to change their mentality. They conducted an anthropological experiment, which was supposed to result in the creation of a new type of human being, Homo sovieticus, who would be better than Homo sapiens. However, the attempt at interfering in values deeply rooted in human nature and human mentality failed. Ideal Soviet man could not find his place in the world and as a result, he became a “pseudo-human” a symbol of an anticulture. The Homo sovieticus legacy can be observed in Russia as well as in Post-Soviet states.