Relatywizm językowy: wpływ klasyfikatora na ocenę podobieństwa i kategoryzację

Rozważania na temat wpływu języka na procesy poznawcze były przedmiotem zainteresowań filozofów i uczonych już od starożytności. Pełna teoria relatywizmu językowego nie została jednak sformułowana do czasów Benjamina Lee Whorfa, amerykańskiego lingwisty. Poglądy Whorfa miały duży wpływ na rozwój wspomnianej teorii. Uważa się jednak, że nie są one wystarczająco precyzyjne, by mogły być wykorzystane do badań empirycznych. W roku 1991 Hunt i Agnoli zaproponowali alternatywną definicję relatywizmu językowego. Badanie zreplikowane i opisane w niniejszej pracy zostało przeprowadzone zgodnie z ich rozumieniem wzmiankowanej teorii. Replika badania została wykonana przy użyciu języka chińskiego, a także języka polskiego zastępującego język angielski wykorzystany w oryginalnym eksperymencie. Taka zmiana ma na celu sprawdzenie, czy można mówić o istnieniu relatywizmu językowego w przypadku tych języków. Badanie języków mniej popularnych pod tym kątem zostało zasugerowane przez uczonych takich jak Reiko Mazuka i Ronald S. Friedman (2000). Część praktyczna pracy zawierająca opis badania empirycznego jest poprzedzona częścią teoretyczną. Pierwszy rozdział ma na celu zdefiniowanie pojęć relatywizmu językowego, klasyfikatorów, oceny podobieństwa i kategoryzacji. Oprócz definicji wyżej wymienionych konceptów, rozdział ten opisuje także rozwój historyczny tezy relatywizmu i porównuje ją z takimi znanymi teoriami jak uniwersalizm i strukturalizm. Rozdział drugi dotyczy badań empirycznych relatywizmu. Przedstawia on różne metodologie badań, a także eksperymenty, które zostały już przeprowadzone. Rozdział trzeci stanowi część praktyczną niniejszej pracy i demonstruje zarówno oryginalne badanie numer 1 opisane przez Schmitt and Zhang (1998) w ich artykule “Language Structure and Categorization: A Study of Classifiers in Consumer Cognition, Judgement, and Choice”, jak i jego replikę.

The idea that language influences the way people think about reality, known as the linguistic relativity proposal, has been discussed since antiquity to finally reach its most popular form in the writings of Benjamin Lee Whorf. After the proposal's recent reconceptualization, a number of studies attempting to examine it has emerged. The present paper describes a replication of one of the studies, namely experiment number 1 by Schmitt and Zhang (1998) presented in their paper. The purpose of this replication is to seek some support for linguistic relativity in languages other than the ones that are widely investigated such as English, as suggested by Mazuka and Friedman (2000). The use of English in the original experiment was replaced by the use of Polish. Polish and Chinese differ with respect to the morphosyntactic structure of classifiers, which might have some impact on their speakers' cognitive performance in similarity judgement and categorization. The paper encompasses three chapters. The first chapter presents some theoretical approach towards linguistic relativity, classifiers, similarity judgement and categorization. It is followed by the chapter concerning empirical research on linguistic relativity. Research in general and different approaches to its conduct are described and then some examples of experiments employing the approach undertaken in this paper, as well as some examples of the studies investigating the morphosyntactic structure and mental processes in question are presented. The last chapter is the description of experiment number 1 from the original study by Schmitt and Zhang (1998) and its replication using Polish and Chinese.