The role of Islam in the domestic policy of Indonesia

Indonezja leży w Azji Południowo-Wschodniej, na Archipelagu Malajskim, rozciągającym się pomiędzy Oceanem Indyjskim a Spokojnym. Posiada największą populację muzułmanów na świecie, szacowaną na około 250 milionów osób. W niniejszej pracy analizowana jest rola islamu w polityce wewnętrznej tego kraju, który obecnie balansuje na granicy państwa świeckiego i wyznaniowego. Islam w dużym stopniu determinuje decyzje podejmowane przez polityków, mimo deklaracji o bezstronności i tolerancji religijnej. Co więcej, w Indonezji możliwości wyznawania religii są ograniczone, a rząd aprobuje jedynie sześć wybranych, a mianowicie islam, katolicyzm, protestantyzm, buddyzm, hinduizm oraz konfucjanizm. Przyczyny podjęcia takich działań oraz ich konsekwencje są/zostały omówione w pracy, która jest/została podzielona na pięć części. Pierwsza z nich dotyczy teorii religii i państwa w kontekście Indonezji. Te zagadnienia są szczególnie trudne, ponieważ niewiele z nich można zastosować w kontekście państw Azji Południowo-Wschodniej, tym bardziej Indonezji traktowanej jako fenomen, ponieważ jej fundamenty opierają się na religii, mimo że w swych założeniach nie jest państwem wyznaniowym. Druga i trzecia część skupiają się na historycznych aspektach, które doprowadziły do umocnienia się pozycji islamu w Indonezji. Kolonizatorzy dostrzegli tę religię dopiero, gdy władcy muzułmańscy stawali się coraz bardziej niezależni. Szczególnie istotnym okresem był koniec XIX wieku oraz misja Christiaana Snoucka Hurgronje w Aceh, która ukształtowała politykę religijną kolonizatorów. Na początku XX wieku oddolnie zaczęły wykształcać się ruchy religijne i nacjonalistyczne, które odegrały znaczącą rolę w rewolucji niepodległościowej w latach 1945-1949, kiedy ustalono aktualne podstawy funkcjonowania państwa. 17 sierpnia 1945 roku proklamowano niepodległość, poprzedzoną dyskusjami wśród elit politycznych. Wtedy pojawiły się pierwsze pomysły usankcjonowania specjalnej pozycji islamu znane jako Karta Dżakarcka, która ostatecznie pozostała projektem forsowanym przez muzułmanów niemal przy każdej zmianie władzy. W części czwartej została dokonana analiza polityki religijnej podczas dyktatury Suharto. Autorytarny charakter państwa znacznie ograniczył możliwości działania muzułmanów i zabronił tworzenia się nowych partii. Dodatkowo nowy prezydent okazał się zwolennikiem sekularyzmu i tępił wszystkie działania zmierzające ku uprzywilejowaniu jakiejkolwiek religii. Za jego czasów pojawiły się pierwsze regulacje dotyczące polityki religijnej, w tym obowiązująca do dziś ustawa oficjalnie zabraniająca wyznawania innych religii niż aprobowane przez rząd. Religijna neutralność Suharto utrzymała się do lat dziewięćdziesiątych, kiedy w obliczu spadającego poparcia w armii, publicznie nawrócił się na islam i dał muzułmańskim intelektualistom możliwość zorganizowania własnego ugrupowania. Działanie to przyniosło odwrotny skutek do zamierzonego, ponieważ muzułmanie walnie przyczynili się do jego rezygnacji w 1998 roku i tym samym umocnili swoją pozycję w polityce wewnętrznej. Tę kwestię porusza ostatnia, piąta część, obejmująca lata 1998-2009. Upadek reżimu Suharto niósł ze sobą zagrożenie radykalizacji nastrojów. Jednak partie muzułmańskie ze względu na duże zróżnicowanie nigdy nie utworzyły zjednoczonego bloku, który dałby im realną władzę. Ponadto ich strategia opierała się w dużej mierze na działaniach w lokalnych wspólnotach, a nie w wysokiej polityce. Co za tym idzie, odnosili sukcesy w dystryktach i prowincjach, a mając za sobą społeczeństwo zyskiwali większe możliwości nacisku na władze centralne, niż będąc w parlamencie. Szerokie omówienie tematu, począwszy od czasów kolonialnych, ma na celu ukazanie procesu umacniania się islamu oraz udowodnienie, że odgrywa on coraz większą rolę w polityce wewnętrznej, zaburzając pierwotne założenia funkcjonowania państwa.

Indonesia—a Southeast Asian country located within the Malay Archipelago between the Indian Ocean and the Pacific Ocean—has the world's largest Muslim population estimated at over 250 million people. This thesis examines the role of Islam in the internal politics of the country, which is now teetering between secular and confessional state. Islam largely determines decisions made by politicians, despite the declarations of impartiality and religious tolerance. Furthermore, religious freedom is limited and the government approves only six selected religions: Islam, Catholicism, Protestantism, Buddhism, Hinduism and Confucianism. The reasons for such measures and their consequences are discussed in the thesis, which is divided into five parts. The first part focuses on the theories of religion and state in the context of Indonesia. This issue is particularly difficult because very few of them can be used in the context of Southeast Asian countries, especially Indonesia that is recognized as a phenomenon because its foundations are based on religion but it is not a confessional state. The second and the third part focus on the historical aspects that led to the strengthening of the position of Islam in Indonesia. Colonists noticed this religion when Muslim rulers were becoming increasingly independent. The end of the nineteenth century and the mission of Christiaan Snouck Hurgronje in Aceh was particularly important period, which shaped the religious policy of the colonists. At the beginning of the twentieth century religious and nationalist movements began to take shape. They have played a significant role in the revolution of independence in the years 1945-1949, when the current bases of the functioning of the country have been established. The proclamation of Indonesian independence that took place on 17 August 1945 was preceded by discussions among the political elite. Then occurred the first ideas to sanction a special position of Islam known as Jakarta Charter, which ultimately remained only as a project that Muslims still attempt to incorporate at almost every change of government. The fourth part analyses the religious policy during Suharto’s dictatorship. The authoritarian nature of the state has considerably reduced action possibilities of Muslims and banned the formation of new parties. Additionally, the new president was a supporter of secularism and opposed to actions aimed at favouring any religion. During his presidency, the first regulations on religious policy occurred, including the act officially banning to profess religions other than approved by the government. Suharto’s religious neutrality remained until the nineties, when, in the face of falling support in the army, he publicly converted to Islam and gave Muslim intellectuals opportunity to organize their own group. His action backfired on him because Muslims significantly contributed to his resignation in 1998, thereby strengthening their position in domestic policy. This issue is discussed in the last, fifth part, covering the period 1998-2009. The collapse of Suharto’s regime carried the threat of radicalization. However, the Muslim parties due to the large diversity have never formed a united bloc, which would give them real power. Besides, their strategy was based more on activities in local communities, rather than in high politics. Therefore, they were successful in districts and provinces, and being backed by the society, gained greater influence on the central government than by sitting in the parliament. Extensive discussion of the topic, since colonial times, aims to show the process of strengthening of Islam and to prove that it plays an increasingly important role in domestic policy, distorting the original foundations of the state.