Psychosocial protective factors of cybervictimization among adolescents. A review of selected studies.

Wprowadzenie: na przestrzeni ostatnich kilku lat obserwuje się coraz częściej występującą przemoc rówieśniczą zwaną cyberbullyingiem. Coraz młodsze dzieci mają dostęp do Internetu, dlatego to właśnie one stają się głównymi sprawcami i ofiarami cyberprzemocy [Wojtasik, 2008]. Cyberprzemoc definiowana jest, jako „przemoc rówieśnicza z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Technologie te to głównie: Internet, komputer i urządzenia mobilne (telefony komórkowe, tablety itp.), które dążą do wyrządzenia krzywdy lub wywołania dyskomfortu u ofiar. Problem ten w oczywisty sposób dotyczy szkół. W klasie, szatni, świetlicy, stołówce czy na boisku szkolnym dochodzi do aktów przemocy z użyciem telefonów komórkowych lub Internetu.” [Pawlińska, 2014, s.2.].Cel pracy: celem niniejszej pracy była analiza wybranych badań, których wyniki dotyczyły psychospołecznych czynników chroniących związanych z występowaniem cyberprzemocy u nastolatków.Metoda: w wyborze odpowiednich prac użyto następujące bazy danych: Scopus, MEDLINE (PubMed), Google Scholar opublikowanych w okresie 2011- 2016. W poszukiwaniach publikacji zastosowano następujące słowa kluczowe: nastolatki, cyberbullying, doświadczanie cyberprzemocy, czynniki ochronne, szkoła, społeczne wsparcie. Do analizy wybrano 10 publikacji naukowych.Wyniki: po analizie wybranych badań, w których przeanalizowano czynniki chroniące związane z występowaniem cyberprzemocy u nastolatków uzyskano następujące wyniki:•wyniki analizowanych badań wskazały na istotną ochronną rolę czynników relacyjnych i społecznościowych, w tym związanych ze szkołą, czyli: pozytywne relacje i opiekę ze strony dorosłych i rówieśników, wspierający klimat szkoły/klasy, wspierający klimat rówieśników, wsparcie rodziców, wsparcie społeczne, dobre relacje i zaufanie do rodziców, nauczycieli i rówieśników, normy społeczne wspierające ofiary cyberprzemocy, otrzymywanie informacji na temat bezpiecznego korzystania z Internetu od rodziców, nadzór rodzicielski, możliwość otrzymania kary od rodziców, umiejętności interweniowania nauczycieli na zjawisko cyberprzemocy, programy szkolne eliminujące postawy i zachowania agresywne, szkolenia rodzicówi nauczycieli, w zakresie technologii i cyberprzemocy oraz szeroki dostęp do pomocy ze strony osób przeszkolonych na temat technologii i cyberprzemocy;•spośród dziesięciu wybranych badań, najczęściej analizowanym czynnikiem ochronnym było posiadanie wiedzy przez nastolatków na temat ryzyka wiktymizacji w Internecie, korzystanie z Internetu, rozwinięta empatia oraz pozytywna samoocena;•podkreślano także ochronną rolę stosowania rozwiązań technologicznych, oprogramowania zabezpieczającego przed cyberprzemocą, urządzania „bezpiecznych” miejsc korzystania z Internetu w domu oraz etyczne kompetencje medialne, czyli kompetencje młodzieży do etycznego używania mediów.Wnioski: na podstawie dokonanego przeglądu badań można stwierdzić, że najważniejszymi czynnikami ochronnymi są przede wszystkim szerzenie wiedzy wśród nastolatków na temat wiktymizacji w Internecie, a także odpowiednie wspieranie ze strony dorosłych i rówieśników oraz ich szkolenie w tym zakresie np. poprzez prowadzenie szkoleń dotyczących nowych technologii przeciwdziałania cyberprzemocy. Zwiększanie działań kierunku wzmocnienia czynników chroniących przed cyberprzemocą i redukowaniem jej skutków wymaga zaangażowania wielu sektorów, m. in. rodziców i opiekunów, organizacji młodzieżowych, szkoły, społeczności lokalnej oraz mediów.

Introduction: Child cyber abuse, known also as cyberbullying has risen over the last years. More and more younger kids have anaccess to internet, that’s why they become more frequent perpetrators and victims of cyber abuse. Cyberbullying is defined as „contemporary abuse with information and communicationtechnology. Especially Technologies (internet, computer and mobile devices (mobile phones, tablets)) that have on purpose to inflict a harm or induce a victimdis comfort. This problem concerns schools. Class, cloakroom, canteen or courtare places where cyberviolence is current by mobile phones or internet”[Pawlińska, 2014, s.2.].Objectives: The main aim of this study was analysis of selected studies, which results were concentrated on the psychosocial protecting factors of cyberbullying.Methodology: To search and select the studies published in 2011- 2016 year there were used following data bases: Scopus, MEDLINE (PubMed), Google Scholar. In thisstudy 10 publications were used. Following key words has been applied: adolescents, cyberbullying preventioncy bervictimization, , social support, protective factors, school.As the result of searching 10 publication have been selected to the further analysis.Results: The analysis of selected studies gave the following results:•positive relationships; parents and contemporary guardianship; supportive atmosphere in the school/class; support from parents, otherkids, and society; parents, teachers and friends presence; high level of social attitudes on victims problems; access to all informations about cyberbulling and safety in the internet; teachers skills of intervention to cyberbulling problem; school programs, which have on purpose to instructparents and teachers about technology and cyber violence; help from special trained people in terms of technology and cyberviolence were also analysed;•the most common protective factors, which were analysed in selected studies were: teenager knowledge about risk of victimization in the internet, using the internet, sex, age, high empathy and exaltedlevel of self-esteem;•special procedures, which are defending from cyberviolence (like using softwares); safety place to use the internet and etical references in media were also analysed.Conclusions: The main protective factors from cyberviolence are: teenagers knowledge about occurrence of cyberbulling and training them in this range and adequate support from adults and friends. Appropriate programs about rising of protective factors from cyberbulling needs interest and concern of many different sectors: education, family, media and equals.