Preventive activities in secondary schools illustrated with an example of selected public and catholic schools in Częstochowa

W pracy poruszony jest temat oddziaływań profilaktycznych w szkołach publicznych samorządowych i katolickich, a jego pełny tytuł to „Działania profilaktyczne w szkołach gimnazjalnych na przykładzie wybranych szkół publicznych samorządowych i katolickich w Częstochowie”. Działania profilaktyczne to niezwykle istotny sposób wpływania na pozytywny rozwój młodych ludzi. Szkoła natomiast, to miejsce, w którym dochodzi do nauczania, wychowywania oraz wzmacniania potencjałów dzieci i młodzieży. Dlatego też, zrozumiały jest nałożony na wszystkie rodzaje szkół obowiązek planowania oraz organizowania działań o charakterze profilaktycznym. W związku z tak istotną rolą profilaktyki, w literaturze przedmiotu szeroko omawiane są kwestie skutecznych oddziaływań profilaktycznych, wzmacniających czynniki chroniące oraz eliminujących czynniki ryzyka. Celem niniejszych badań, było zatem poznanie oddziaływań profilaktycznych w szkołach gimnazjalnych na przykładzie wybranych szkół publicznych samorządowych i katolickich w Częstochowie. Przedmiotem badań były działania profilaktyczne podejmowane przez pracowników szkoły.W celu zebrania danych adekwatnych do opisania problemu głównego, w badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, w ramach której posłużono się trzema technikami badawczymi. Techniką wywiadu, ankiety oraz analizy dokumentów. Przeprowadzono wywiady z dyrektorami szkół oraz pedagogami szkolnymi na temat podejmowanych w poszczególnych szkołach działań poprzedzających tworzenie szkolnego programu profilaktyki oraz stosowania się do standardów nowoczesnej profilaktyki. Ponadto, przeprowadzono ankiety z uczniami oraz rodzicami w celu zbadania opinii odbiorców oddziaływań profilaktycznych na ich temat. Analiza dokumentów natomiast, posłużyła poznaniu oferty profilaktycznej badanych szkół. Z analizowanego materiału wynika, iż w obu rodzajach szkół występują zarówno pozytywne jak i negatywne praktyki w realizacji zadania działań profilaktycznych w placówkach oświatowych. Najbardziej wyraźne, pozytywne tendencje jakie udało się zdiagnozować, to występująca w obu rodzajach szkół coroczna praktyka przeprowadzania diagnozy środowiska szkolnego, różnorodność oferowanych zajęć oraz wysoka ocena przydatności oferowanych zajęć. Do negatywnych zjawisk, widocznych w obu rodzajach szkół należy wymienić powierzchowne stosowanie standardów skutecznej profilaktyki, niską atrakcyjność zajęć profilaktycznych widoczną zwłaszcza w opiniach uczniów szkół katolickich, znacznie ograniczoną współpracę szkół z rodzicami uczniów, i wiele innych.Przeprowadzony w niniejszej pracy przegląd literatury oraz badania wskazują na niewystarczające zaangażowanie pracowników szkół w tworzenie atrakcyjnych, dostosowanych dla odbiorców, a tym samym skutecznych oddziaływań profilaktycznych.

This paper discusses the topic of preventive activities in public and catholic schools. Its full title is: “Preventive activities in secondary schools illustrated with an example of selected public and catholic schools in Częstochowa”. Preventive activities are extremely effective way of influencing positive development of young people. The school is a place of education, upbringing and strengthening children and teenagers’ potential. According to this, the obligation which is imposed on every type of school to plan and organize preventive activities is understood. Due to such important role of prevention, issues connected with effective preventive activities, which strengthen protective agents and eliminate risk agents are widely discussed in the literature on the subject. The purpose of this study was to examine preventive activities carried out by school personnel in selected public and catholic secondary schools in Częstochowa.In order to collect data adequate to describe the main problem, the study used the diagnostic poll method with the application of three research techniques i.e. interviews, surveys and the document analysis. School head teachers and pedagogues were interviewed about activities carried out in particular schools before creating the school-based prevention program and following the standards of modern prevention. Moreover, surveys among students and parents were carried out to examine opinions of recipients on prevention activities.The analyzed material shows that positive and negative practices in carrying out preventive activities in educational establishments are observed in both types of schools. An annual diagnosis of the school environment, a variety of offered activities and their high assessment are positive tendencies which were diagnosed. A partial application of effective prevention standards, low attractiveness of preventive activities, especially visible in the opinions of catholic school students, significantly limited cooperation of school and parents are only some negative phenomena observed in both types of schools. The literature reviewed in this study and the research indicate an insufficient engagement of school personnel in creating attractive, adapted to recipient and effective preventive activities.