Restriction of freedom of artistic expression on the ground of the art. 196 of Polish Criminal Code

Przedmiotem pracy jest problematyka granic wolności twórczości artystycznej wyznaczanych treścią art. 196 Kodeksu karnego. Celem prowadzonych rozważań jest nakreślenie istoty kolizji wolności twórczości artystycznej z wolnością sumienia i religii na gruncie przestępstwa obrazy uczuć religijnych. W pracy przedstawione zostały najważniejsze zagadnienia poruszane przez przedstawicieli doktryny oraz w orzecznictwie. Wśród nich m.in zagadnienie przedmiotowego zakresu wolności twórczości artystycznej w świetle uregulowań Konstytucji RP oraz wykładnia znamion art. 196 Kodeksu karnego, ze szczególnym uwzględnieniem formy artystycznej czynności wykonawczej. Ponadto, przedstawiona została problematyka miejsca art. 196 Kodeksu karnego w systemie prawa polskiego oraz najważniesze zasady rozstrzygania kolizji wolności jednostek wynikające z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jak również kwestia zasadności kryminalizacji obrazy uczuć religijnych w kontekście swobody działalności artystycznej. Na podstawie poglądów zawartych w piśmiennictwie oraz praktyki orzeczniczej, zaprezentowana została również konstrukcja kontratypu sztuki, jako możliwości wyłączenia bezprawności czynu artysty.

The issue researched in this piece of work is the restriction of artistic freedom described in the art. 196 of Polish Criminal Code. The aim of this analysis is to outline the essence of the collision between freedom of artistic expression and freedom of conscience and religion on the ground of the offence of insulting religious feelings. This piece presents the most important issues, which can be found in works of the representatives of legal science as well as in the case-law of Polish courts. Among these issues, inter alia, there is a substantive definition of artistic freedom based on the Constitution of the Republic of Poland and the interpretation of the art. 196 of the Polish Criminal Code, with special emphasis on the artistic form of the perpetrator’s behavior. Furthermore, the analysis goes to the issue of the position of the art. 196 of the Polish Criminal Code in the Polish law system and the most important rules dealing with the issue of freedoms collision, which can be interpreted on the basis of the European Court of Human Rights. Moreover, the work presents main arguments connected with the issue of justness of the criminalization of insulting religious feelings in the context of free artistic expression. Basing on literature and jurisdiction, there was also presented the construction of excluding the responsibility of an artist, because of the value that constitutes the particular piece of art, which fulfills the characteristics of a crime described in art. 196 of the Polish Criminal Code.