The rule of universal suffrage in the electoral system in Poland

Praca opisuje pokrótce wszystkie uznawane zasady prawa wyborczego, czyli zasadę powszechności, zasadę równości, zasadę tajności głosowania, zasadę bezpośredniości oraz zasadę proporcjonalności. Szczególny nacisk postanowiono położyć na pierwszą z wymienionych zasad, przez niektórych uznawaną za najważniejszą, czyli tytułową zasadę powszechności. W pracy zostały uwzględnione zmiany, a także zupełnie nowe instytucje przewidziane przez Kodeks wyborczy z dnia 1 sierpnia 2011, mające bezpośredni związek z realizacją zasady powszechności. Głównym celem motywującym napisanie pracy było zebranie, zestawienie i analiza dotychczas opublikowanych pozycji na temat prawa wyborczego i zasad, którymi się ono charakteryzuje, a także uzupełnienie ich o wprowadzone przez ustawodawcę w ostatnich latach zmiany. Okres objęty rozważaniami to głównie lata po roku 1989, czyli czas, w którym w Polsce zaczął kształtować się nowy system wyborczy po przemianach ustrojowych. Dla pełniejszego obrazu sięgnięto także po przykłady charakterystyczne dla innych krajów, a także po wątki historyczne, jak nieobowiązujące już w państwach demokratycznych cenzusy wyborcze. Rozdział pierwszy ma na celu wyjaśnienia tego, co powinno być rozumiane przez wymienione w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady wyborcze. W rozdziale tym została także dokładnie omówiona tytułowa zasada powszechności, z podziałem na jej rozumienie w biernym i czynnym prawie wyborczym. Umieszczono tam także krótki rys historyczny, informujący od kiedy zasada powszechności obowiązuje, jak była niegdyś rozumiana i jakie kraje wprowadziły ją jako pierwsze. Wskazano również umocowanie konstytucyjne i ustawowe tej zasady. Rozdział drugi pracy w całości poświęcony został instytucji cenzusów wyborczych. Zostały w nim scharakteryzowane trzy obowiązujące obecnie cenzusy wyborcze (cenzus wieku, cenzus obywatelstwa, cenzus domicylu), a także cenzusy historyczne, obecnie już nieobowiązujące, a mające niegdyś duży wpływ na możliwość wzięcia udziału w wyborach określonych grup społecznych. Trzeci i ostatni rozdział pracy zawiera wskazanie gwarancji dla realizacji zasady powszechności w wyborach przewidzianych przez ustawodawcę. Omówiono w nim także alternatywne metody głosowania, będące stosunkowo nowym rozwiązaniem w polskim prawie wyborczym, a zarazem istotnym dopełnieniem zasady powszechności. Poza aspektem teoretycznym rozumienia zasady powszechności poruszona została także kwestia gwarancji stosowania jej w praktyce, poprzez instytucje pozwalające na udział jednostki w wyborach, jak sam przebieg wyborów w dzień głosowania, a także miejsce i sposób oddania głosu.

Master thesis describes shortly all approved rules of electoral system, which are: rule of universal suffrage, rule of equality, rule of secret voting, rule of direct voting, rule of proportional representation and rule of direct voting. Thesis is mainly focused on the rule of universal suffrage, by some considered as most important. The thesis includes changes and new regulations implemented by Electoral code which took effect in 1st August 2011. Main goal of the thesis was to collect, parallel and analysis current publications about electoral system and rules it contains and also complementing it with changes made by legislator during last years. Period taken under consideration begins from year 1989, after system changes in Poland. For larger image in the thesis are also examples characteristic for other democratic countries and historic plots.