The motif of prisoner in artistic creation of Mieczysław Kościelniak, Jerzy Potrzebowski and Marian Kołodziej – inmates of KL Auschwitz

Prezentowana praca dotyczy twórczości artystycznej Mieczysława Kościelniaka, Jerzego Potrzebowskiego i Mariana Kołodzieja – więźniów KL Auschwitz. Analizie został poddany motyw więźnia, w ujęciu osób, które fizycznie doświadczyły, kim ów obozowy więzień był. Dodatkowo w rozważaniach uwzględniono czas tworzenia – inny dla każdego z twórców. Na początku pracy zostały poruszone ogólne zagadnienia sztuki obozowej. Następnie omówiono kolejno twórczość Kościelniaka, jednego z najpłodniejszych twórców obozowych, oraz dorobek artystyczny Potrzebowskiego z lat 50. Ostatni rozdział został poświęcony Kołodziejowi, który ze swoimi obozowymi doświadczeniami ponownie zmagał się od lat 90.W przedstawieniu więźnia można zauważyć zależność miedzy upływającym czasem a sposobem obrazowania. Wraz z rosnącym dystansem dzielącym powstanie prac od wydarzeń II wojny światowej, obserwujemy pogłębiającą się stylizację oraz brutalizację formy. Mimo widocznych wpływów poszczególnych stylów czy artystów, żadnego z obozowych twórców nie można zaklasyfikować do danej kategorii stylowej. Celem przyświecającym pracom Kościelniaka i Potrzebowskiego była realizacja potrzeby bycia zrozumianym i traktowanym poważnie. Ich twórczość skupiała się na dokumentacji życia obozowego. Dzieła Kołodzieja są natomiast wynikiem nawarstwiania się w umyśle artysty niewypowiedzianej traumy. Dodatkowo ich makabryczny charakter może być wynikiem zwolnienia artysty-świadka z dowodowego charakteru dzieł, ciążącego na pierwszych ilustratorach obozowych.

This thesis reviews the works of Polish artists: Mieczysław Kościelniak, Jerzy Potrzebowski and Marian Kołodziej - prisoners of KL Auschwitz. This study analyses representations of inmates of the Nazi concentration camp as a motif in art, depicted by witnesses. Additionally, the time and length of artistic act, being different for each individual, are taken into consideration.This study begins with exploration of general issues of Auschwitz art. Then it discusses the artistic work of Kościelniak, who is one of the most prolific creators of that time. Next it explores Potrzebowski’s artistic achievements from the 50s. The last chapter is devoted to Kołodziej, who again struggled with camp experience in 1990s. In representation of the Auschwitz prisoner, there is the influence of the passage of time on the method of depicting. After the events of World War II there is observed an increasing stylization and brutalization of forms. Despite the evident influences of some styles and artists, none of them can be classified to particular style category. The main purpose of the works of Kościelniak and Potrzebowski is to realize the need of being understood and treated seriously. Their artistic work is concentrated on documenting the camp life. On the other hand, Kołodziej’s works are the result of building up of unspeakable trauma in the artist’s mind. Their gruesome character may be the result of the release of the obligation which had the artist-witness and documentary purpose.