Bioclimatic stimuli’s variability in the chosen localities in the Western Carpathians during the winter months

W pracy określono zmienność bodźcowości bioklimatu dla potrzeb turystyki i rekreacji w okresie zimowym w wybranych miejscowościach Karpat Zachodnich: Gaiku-Brzezowej, Zakopanem i na Kasprowym Wierchu. Wykorzystano dane z okresu 1988-2017 (grudzień-luty) z terminów 6:00 UTC, 12:00 UTC i 18:00 UTC. Analizę warunków biometeorologicznych przeprowadzono wykorzystując: wskaźniki oparte na wartościach granicznych elementów meteorologicznych, wskaźniki bioklimatyczne (WCI, Iclp, UTCI) oraz wskaźnik klimatyczno-turystyczny (TCI). Zmienność powyższych wskaźników została przedstawiona w przebiegu wieloletnim oraz w poszczególnych dekadach analizowanego wielolecia. Otrzymane wyniki zostały odniesione do zmian klimatycznych zachodzących w Polsce oraz w obszarach górskich Europy. Wyniki wskazują na występowanie symptomów sugerujących zmiany bodźcowości warunków bioklimatycznych będących następstwem obserwowanych zmian klimatu. W oparciu o wskaźniki kompleksowe wykorzystujące bilans cieplny człowieka wykazano spadek sytuacji wywołujących skrajne obciążenie cieplne organizmu człowieka, przy czym zaobserwowano zróżnicowanie tendencji zmian w profilu pionowym. W najwyższych partiach Tatr trendy zmian badanych wskaźników wykazują większą bezwładność warunków klimatycznych, niż na obszarach niżej położonych. Wyniki uzyskane dzięki wykorzystaniu wskaźnika turystyczno-klimatycznego nie wskazują na znaczącą zmianę przydatności warunków pogodowych do uprawiania turystyki i rekreacji. Jedynie w Gaiku-Brzezowej widoczna jest tendencja do zwiększenia częstości występowania warunków sprzyjających turystyce.

The variability of bioclimatic stimuli was studied for the chosen localities in the Western Carpathian Mts.: Gaik-Brzezowa, Zakopane and Kasprowy Wierch Mt. for the needs of touristic activity during the winter. The data used come from the period 1988-2017, from the months December-February, for 6:00 UTC, 12:00 UTC and 18:00 UTC. Biometeorological conditions were analysed with the application of the following indices: selected threshold values of air temperature, humidity and wind speed, complex bioclimatic indices: WCI, Iclp, UTCI, and climate-touristic index TCI. Variability of the indices was presented as multi-annual courses and as decadal values. The results obtained were interpreted in the context of the climate changes which take place in Poland and European mountains. It can be stated that the changes in the intensity of bioclimatic stimuli intensity can be already observed, as one of the consequences of climate change. The analysis of the values of complex bioclimatic indices which are based on the human body heat budget showed that there is decrease in the frequency of the situations which intensify human heat load. However, the tendencies of the changes show some variability in the vertical profile. In the highest parts of the Tatras the trends of the indices show larger inertia than in the lower localities. The analysis of the results obtained with climate-touristic indices showed that there is no significant change in the frequency of the conditions favourable for tourism and recreation. The increasing tendency of favourable conditions is visible in Gaik-Brzezowa only.