Przedmiotem opisu jest zjawisko zwane „kotoba no midare” ‘dezintegracja, zaburzenia systemowe’ i często podejmowane w dyskusji prowadzonej w japońskim językoznawstwie normatywnym oraz w mediach. Dyskusja ta ujawnia żywe zainteresowanie, jakie przejawiają wobec zmienności i przekształceń leksykalnych i gramatycznych we współczesnym języku japońskim, nie tylko organy państwowe prowadzące politykę językową, ale także sami użytkownicy języka. Świadomość zasadniczych przemian zachodzących obecnie w sposobie posługiwania się językiem w codziennej komunikacji jest tutaj wyraźna i są one postrzegane niejednokrotnie jako zagrożenie stabilności. Przyczynia się do tego znaczne rozbicie terytorialne i społeczne japońszczyzny, z funkcjonującymi tam rozmaitymi odmianami regionalnymi, dialektami, oraz odmianami społecznymi, w zależności od wieku i płci mówiących. W opisie zawartym w pracy podejmowane są analizy przemian i barier poprawnościowych związanych z takimi zjawiskami jak grzeczność językowa, regionalizmy, język młodzieżowy, język kobiecy i męski. Uwzględnione zostały w szerokim zakresie badania ankietowe mówiących prowadzone przez Urząd ds. Kultury, dostarczające obrazu tego, jak postrzegane jest zjawisko „kotoba no midare” jako problem lingwistyki normatywnej, socjolingwistyki, dialektologii oraz lingwistyki diachronicznej, a także polityki językowej.

The object of description is a phenomenon called “kotoba no midare” ‘disintegration, system disorder’ and discussions often made within normative Japanese linguistics and in the media. This discussion reveals a keen interest shown not only by the state authorities implementing language policy, but also by the users of the language, as to volatility and changes of vocabulary and grammar in modern Japanese. Awareness of fundamental changes in language currently observed in the language use in everyday communication is being felt clearly, and all such changes are often perceived as a threat to stability of the country and the language system itself. The main factor which is influencing significantly these changes and disintegration processes is connected with territorial differences of Japanese culture and society. There are various of regional dialects and social differences underlying these processes, depending on the age and sex of the speakers. The description presented in the thesis undertakes analyzes of particular changes and correctness’s barriers associated with such phenomena as linguistic politeness, regionalisms, youth language, and feminine and masculine language. A wide range of surveys conducted on the speakers by Agency for Cultural Affairs also have been included, providing a popular picture of the current language situation where these phenomena are being perceived as “kotoba no midare”. This can be seen as a problem of normative linguistics, sociolinguistics, dialectology and diachronic linguistics, as well from the point of view of language policy.