Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Powstanie i rozwój płyty Scotia i płyty Sandwichy; wpływ otwarcia cieśniny Drake'a na klimat
Płyta Scotia, Płyta Sandwich, Cieśnina Drake'a, Prąd Wiatrów Zachodnich, tektonika płyt, Ocean Atlantycki, klimat,
Scotia Plate, Sandwich Plate, Drake Passage, Antarctic Circumpolar Current, plate tectonics, Atlantic Ocean, climate,
Płyta Scotia i płyta Sandwichy tworzą łuk Scotia. Jest on położony pomiędzy Ameryką Południową a Antarktydą. Obszar łuku Scotia pokrywa się z morzem Scotia. Jest to obszar o bardzo skomplikowanej budowie tektonicznej. Zaczął się rozwijać prawdopodobnie około 40 milionów lat temu. Najprawdopodobniej około 30 milionów lat temu doszło do rozerwania skorupy kontynentalnej pomiędzy Ameryką Południową a Antarktydą. Natomiast około 20 milionów lat temu, na skutek otwarcia głębokomorskiego połączenia w cieśninie Drake’a, utworzył się prąd Wiatrów Zachodnich. Jest to prąd morski obiegający Antarktydę. Doprowadził on do izolacji termicznej tego kontynentu. Koncepcja o globalnej cyrkulacji magmy ze stref subdukcji na Pacyfiku do stref spreadingu na Atlantyku w litosferze, pod dnem morza Scotia, została podważona badaniami geofizycznymi i geochemicznymi. Do dziś geneza centralnej części płyty Scotia pozostaje niejasna. Pierwsza teoria zakłada, że jest to fragment dna Pacyfiku, który przedostał się przez cieśninę Drake’a. Jest to jednak teza najmniej prawdopodobna. Druga zakłada, że fragment ten powstał na skutek normalnego spreadingu. Jednak badania geofizyczne i petrologiczne podważają tę teorię. Oprócz nich istnieją jeszcze dwie koncepcje, których do tej pory nie udało się podważyć. Pierwsza z nich zakłada, że centralna część płyty Scotia jest to rozciągnięty, pocieniony, zaintrudowany magmą bazaltową i częściowo przetopiony fragment skorupy kontynentalnej. Druga z kolei mówi, że jest to pogrążony zespół łuków wyspowych.
The Scotia and the Sandwich Plates formed the Scotia Arc. It is situated between South America and Antarctica. Area of the Scotia Arc is also an area of Scotia Sea. Its tectonic systems are highly complicated. The Scotia Arc started to form presumably about 40 Ma. Probably about 30 Ma continental crust between South America and Antarctica lost its consistency. Antarctic Circumpolar Current started, as a resoult of openning deep water pass through Drake Passage, about 20 Ma. Antarctic Circumpolar Current is oceanic current around Antarctica. It was a main factor to isolate this continent. Geochemical and geophysical data provide the evidences, that shallow magma flow beneath the Scotia and the Sandwich Plates is not hapenning now. Origin of the central part of the Scotia Plate is very unclear. According to first theory, it is part of an ex-Pacyfic ocean floor. It is the least probable. The second theory is, central Scotia Sea seabed was formed by normal spreading. Petrological and geophysical researches made this theory unlikely. Two next theories can be discredited by no researches. In first, central part of the Scotia Plate is thinned, stretched, intruded by basaltic magmas and partly recasted continental crust. In second theory it is a huge complex of old submerged island arcs.
dc.abstract.en | The Scotia and the Sandwich Plates formed the Scotia Arc. It is situated between South America and Antarctica. Area of the Scotia Arc is also an area of Scotia Sea. Its tectonic systems are highly complicated. The Scotia Arc started to form presumably about 40 Ma. Probably about 30 Ma continental crust between South America and Antarctica lost its consistency. Antarctic Circumpolar Current started, as a resoult of openning deep water pass through Drake Passage, about 20 Ma. Antarctic Circumpolar Current is oceanic current around Antarctica. It was a main factor to isolate this continent. Geochemical and geophysical data provide the evidences, that shallow magma flow beneath the Scotia and the Sandwich Plates is not hapenning now. Origin of the central part of the Scotia Plate is very unclear. According to first theory, it is part of an ex-Pacyfic ocean floor. It is the least probable. The second theory is, central Scotia Sea seabed was formed by normal spreading. Petrological and geophysical researches made this theory unlikely. Two next theories can be discredited by no researches. In first, central part of the Scotia Plate is thinned, stretched, intruded by basaltic magmas and partly recasted continental crust. In second theory it is a huge complex of old submerged island arcs. | pl |
dc.abstract.pl | Płyta Scotia i płyta Sandwichy tworzą łuk Scotia. Jest on położony pomiędzy Ameryką Południową a Antarktydą. Obszar łuku Scotia pokrywa się z morzem Scotia. Jest to obszar o bardzo skomplikowanej budowie tektonicznej. Zaczął się rozwijać prawdopodobnie około 40 milionów lat temu. Najprawdopodobniej około 30 milionów lat temu doszło do rozerwania skorupy kontynentalnej pomiędzy Ameryką Południową a Antarktydą. Natomiast około 20 milionów lat temu, na skutek otwarcia głębokomorskiego połączenia w cieśninie Drake’a, utworzył się prąd Wiatrów Zachodnich. Jest to prąd morski obiegający Antarktydę. Doprowadził on do izolacji termicznej tego kontynentu. Koncepcja o globalnej cyrkulacji magmy ze stref subdukcji na Pacyfiku do stref spreadingu na Atlantyku w litosferze, pod dnem morza Scotia, została podważona badaniami geofizycznymi i geochemicznymi. Do dziś geneza centralnej części płyty Scotia pozostaje niejasna. Pierwsza teoria zakłada, że jest to fragment dna Pacyfiku, który przedostał się przez cieśninę Drake’a. Jest to jednak teza najmniej prawdopodobna. Druga zakłada, że fragment ten powstał na skutek normalnego spreadingu. Jednak badania geofizyczne i petrologiczne podważają tę teorię. Oprócz nich istnieją jeszcze dwie koncepcje, których do tej pory nie udało się podważyć. Pierwsza z nich zakłada, że centralna część płyty Scotia jest to rozciągnięty, pocieniony, zaintrudowany magmą bazaltową i częściowo przetopiony fragment skorupy kontynentalnej. Druga z kolei mówi, że jest to pogrążony zespół łuków wyspowych. | pl |
dc.affiliation | Wydział Geografii i Geologii | pl |
dc.area | obszar nauk przyrodniczych | pl |
dc.contributor.advisor | Stachacz, Michał | pl |
dc.contributor.author | Przemirski, Piotr | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/WGG | pl |
dc.contributor.reviewer | Stachacz, Michał | pl |
dc.contributor.reviewer | Kania, Maciej | pl |
dc.date.accessioned | 2020-07-26T19:36:51Z | |
dc.date.available | 2020-07-26T19:36:51Z | |
dc.date.submitted | 2016-07-11 | pl |
dc.fieldofstudy | geologia | pl |
dc.identifier.apd | diploma-102787-161525 | pl |
dc.identifier.project | APD / O | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/209439 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | Scotia Plate, Sandwich Plate, Drake Passage, Antarctic Circumpolar Current, plate tectonics, Atlantic Ocean, climate, | pl |
dc.subject.pl | Płyta Scotia, Płyta Sandwich, Cieśnina Drake'a, Prąd Wiatrów Zachodnich, tektonika płyt, Ocean Atlantycki, klimat, | pl |
dc.title | Powstanie i rozwój płyty Scotia i płyty Sandwichy; wpływ otwarcia cieśniny Drake'a na klimat | pl |
dc.title.alternative | Origin and evolution of Scotia and Sandwich plates; influence of openning of Drake Passage on a climate | pl |
dc.type | licenciate | pl |
dspace.entity.type | Publication |