Gorale czadeccy na Bukowinie. Historia i współczesność

W pracy przedstawiona została problematyka segmentu polskiej grupy tzw. górali czadeckich, który migrując „za chlebem”, dotarł na początku 19 wieku na Bukowinę i tu, korzystając ze sprzyjających warunków geopolitycznych, założył kilka sąsiadujących ze sobą wsi. Egzystencja tej społeczności w terenie górskim, w sytuacji znacznego oddalenia od ludności innych nacji, a także odrębna tradycja, gwara i religia, przyczyniły się do zachowania pierwotnej tożsamości grupy. Do podtrzymania i wzmocnienia tej tożsamości dążyli sami mieszkańcy polskich wsi na Bukowinie, zabiegając u odpowiednich władz o stworzenie katolickich parafii z polskimi duchownymi i o szkoły z nauką w języku polskim.Po 1989 roku nastąpiła zmiana sytuacji górali czadeckich. Przyjęcie demokratycznych zasad przez Rumunię pozwoliło na poszerzenie we wsiach góralskich edukacji w języku polskim, zalegalizowało działalność organizacji polonijnych, a nawet doprowadziło do wyboru posła, reprezentującego mniejszość polską w parlamencie rumuńskim.

The paper presents the issue of the so-called group of Polish Gorali czadeckich that migrated in search of a better life. The group arrived in the early 19th century in Bukovina and there, taking advantage of the favorable geopolitical conditions, founded several neighboring villages. The existence of this community in the mountainous terrain, as well as a distinct tradition, dialect and religion, contributed to preserve the original identity of the group. After 1989, the situation has changed for the group. The adoption of democratic principles by Romania made it possible to improve the conditions of Polish language education of the highland villages, legalized the activity of Polish organizations and even led to the election of a deputy, representing the Polish minority in the Romanian Parliament.