Effects of temporal orientations and reilgiosity on moral judgement.

Niniejsza praca prezentuje rezultaty badań dotyczących związków między orientacjami temporalnymi, religijnością oraz rozwiązywaniem dylematów moralnych. Badania przeprowadzono na próbie 124 osób, w tym 68 studentów psychologii stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego i 56 uczniów klas maturalnych ZSM w Tarnowie. W badaniu zostały wykorzystane Kwestionariusz Postrzegania Czasu Zimbardo (ZTPI), Kwestionariusz Postrzegania Czasu Przyszłego Transcendentalnego (TFTPI; Zimbardo, Boyd, 2009), Skali Intensywności Postawy Religijnej (Prężyna 1968, Śliwiak i Bartczuk 2011) oraz Dylemat Wagonika i Kładki (na podst. Greene i in., 2001). Badanie związku orientacji temporalnych z intensywnością postawy religijnej wykazało istotną korelację pozywaną pomiędzy postawą religijną a perspektywą przeszłościowo-pozytywną oraz silną negatywną korelację między postawą religijną a perspektywą czasu przyszłego transcendentalnego. Porównanie grup podejmujących różne decyzje w dylematach moralnych wykazało, że jedynie perspektywa teraźniejsza-hedonistyczna może być uznana za predykator podejmowanej decyzji. Wynik badań prowadzi do wniosku, że silna postawa religijna jest znacząco powiązana z pozytywną oceną przeszłych zdarzeń. Wykryto także inne różnice pomiędzy płciami oraz grupami podzielonymi pod względem poziomu wykształcenia. Perspektywy czasowe w ogólności i religia nie wydają się mieć znaczącego wpływu na sposób rozwiązywania decyzji moralnych. Z niniejszej pracy wynika także, że skali przyszłościowej testu Zimbardo i Boyda brakuje przeciwwagi w postaci skali postrzegania przyszłości w sposób negatywny, zaś skala postrzegania przyszłości transcendentalnej nie jest jej wystarczającym uzupełnieniem. Ponadto, w przypadku tej drugiej brzmienie kilku pozycji znacznie obniża rzetelność skali.

This paper presents results of research regarding relations between temporal perspectives, religiosity and moral dilemmas. The study was carried out on sample of 124 people consisting 68 students of applied psychology and 56 students of final classes of Mechanical School in Tarnów. Following tests were applied: Zimbardo Time Perspective Inventory (ZTPI), Transcendental Future Time Perspective Inventory (TFTPI, Zimbardo & Boyd, 2009), Intensity of Religiosity Scale (Prężyna, 1968, Śliwiak, Bartczuk 2011), Trolley and Footbridge Dilemmas (based on Greene et al. 2001). Results indicate that there is a positive correlation between religiosity and past-positive perspective and strong negative correlation between religiosity and transcendental future. Comparison of groups according to moral decision making shows that only present-hedonistic time perspective has a relation to the problem of moral dilemmas, while other relationships were found irrelevant. Additional differences between genders and groups divided by education level were discovered. The results lead to conclusion that religiosity is seemingly correlated with positive appraisal of events of the past. However, neither religiosity nor time perspectives in general seem to be strongly related to moral decision making. Another finding regards usefulness of the time perspective test in its polish version; Future Perspective scale does not seem to be counterbalanced effectively by Transcendental Future scale, the reliability of the latter is lowered because of the content of several phrases used in test.