Wyzwania tłumaczeniowe w polskich przekładach utworów “Wolni Ciut Ludzie” i “Kapelusz pełen nieba” Terry’ego Pratchetta

Niniejsza praca analizuje wyzwania tłumaczeniowe w dwóch polskich przekładach utworów fantasy Terry’ego Pratchetta pt. „Wolni Ciut Ludzie” i „Kapelusz pełen nieba”. W pierwszym rozdziale zawarto informacje biograficzną na temat autora oraz krótkie streszczenie fabuły obu utworów. Omówiono również istotne kwestie związane z tłumaczeniem literackim (uwzględniając gatunek fantasy), rolą tłumacza i znaczeniem młodego czytelnika w procesie tłumaczeniowym. W drugim rozdziale przedstawiono przegląd teoretycznych aspektów dotyczących tłumaczenia zorientowanego na tekst źródłowy i docelowy. Ponadto, w rozdziale tym, zawarto szczegółową charakterystykę zarówno nazw własnych i neologizmów, określonych jako główne wyzwania tłumaczeniowe, jak również innych elementów o charakterze językowym i kulturowym, potraktowanych jako dodatkowe źródło trudności tłumaczeniowych. W trzecim rozdziale zamieszczono analizę porównawczą rozwiązań tłumaczeniowych, która została przeprowadzona z uwzględnieniem teoretycznych aspektów omówionych w poprzednich rozdziałach. Autorka pracy zaproponowała również własne propozycje tłumaczeń konkretnych przykładów. Szczegółowa ocena pomysłów tłumaczy posłużyła do sprecyzowania różnych czynników, które mają znaczny wpływ na efektywne tłumaczenie elementów utworów fantasy.

This paper analyses translation challenges encountered in two Polish versions of Terry Pratchett’s fantasy books “The Wee Free Men” and “A Hat Full of Sky”. The first chapter includes biographical information about the author and a brief summary of the books’ plots. It also discusses crucial issues related to literary translation (including fantasy genre), the role of the translator and the significance of the young reader in the translation process. The second chapter presents an overview on theoretical aspects concerning source text- and target text-oriented approaches to translation. Furthermore, it provides a thorough description of proper names and neologisms defined as key translation challenges, and other cultural and linguistic items treated as a secondary source of translation difficulties. The chapter discusses relevant methodologies applied in the translation of the above-mentioned elements. The third chapter contains a comparative analysis of the translation solutions, conducted with reference to theoretical aspects considered in the previous chapters. The author of the thesis puts forward some own propositions of translations regarding particular examples. The detailed assessment of the translators’ ideas results in determining various factors which have a considerable influence on the effective translation of the elements of fantasy books.