The President as the executive authority in the view of the Constitution of the Republic of Poland of 1997

Celem niniejszej pracy magisterskiej jest przedstawienie pozycji Prezydenta RP jako organu władzy wykonawczej. Na treść pracy składają się cztery rozdziały, wstęp i zakończenie. Pierwszy rozdział, najobszerniejszy, rozpoczynając się od przedstawienia istoty i konsekwencji zasady podziału i równowagi władzy, zawiera podstawowe informacje dotyczące władzy wykonawczej w Polsce, pozycji Prezydenta, Rady Ministrów, a także wzajemnych relacji pomiędzy tymi organami. Ta część pracy dotyczy także ogólnych kwestii związanych ze statusem ustrojowym Prezydenta – takich jak tryb wyborów, zakres i charakter odpowiedzialności Prezydenta czy też charakter art. 126 Konstytucji, uważanego za jeden z najważniejszych przepisów wyznaczających status Prezydenta. Autorka, stara się rozstrzygnąć, czy przepis ten może w szczególnych przypadkach stanowić podstawę do podejmowania przez Prezydenta władczych działań pomimo braku odpowiednich przepisów prawnych statuujących kompetencje. Ostatnia część rozdziału pierwszego koncentruje się na przedstawieniu uprawnienia Prezydenta i Rady Ministrów do wydawania rozporządzeń. Drugi rozdział pracy dotyczy rozwiązań konstytucyjnych umożliwiających współpracę pomiędzy Prezydentem, a Radą Ministrów – którymi są kontrasygnata i Rady Gabinetowa, a także zagadnień związanych z samodzielnymi uprawnieniami Prezydenta, dla których ważności nie jest wymagany podpis premiera. Trzeci rozdział stanowi zarys roli Prezydenta w sferze bezpieczeństwa i obronności państwa. Rozważania koncentrują się wokół właściwego znaczenia i konsekwencji zwierzchnictwa Prezydenta nad siłami zbrojnymi, jego konstytucyjnych i ustawowych uprawnień w tej dziedzinie, a także roli w stanach nadzwyczajnych – takich jak prawo do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy, wprowadzania stanu wojennego czy stanu wyjątkowego. Ostatni rozdział koncentruje się na przedstawieniu pozycji Prezydenta w polityce zagranicznej. Autorka akcentując fakt, że prowadzenie polityki zagranicznej zostało przyznane Radzie Ministrów, przedstawia uprawnienia Prezydenta jako reprezentanta państwa w stosunkach zagranicznych (m.in prawo do ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych). Z związku z faktem, że władza wykonawcza w Polsce składa się z Prezydenta i Rady Ministrów, rozważania pracy nie ograniczają się jedynie do przedstawienia zadań i kompetencji Prezydenta, ale zawierają także informacje dotyczące roli Rady Ministrów. Autorka stara się udowodnić, że pomimo przyznania właściwości w prowadzeniu polityki państwa Radzie Ministrów, rola Prezydenta nie może być minimalizowana. Wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich Prezydent, jest najwyższym przedstawicielem państwa i gwarantem ciągłości władzy państwowej. Stosownie do przepisów konstytucyjnych, do jego zadań należy zaliczyć także czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji, stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Do Prezydenta jako głowy państwa należą także przykładowo uprawnienia do stosowania prawa łaski, nadawania orderów i odznaczeń, a także nadawania obywatelstwa polskiego. Autorka, sygnalizując pojawiające się spory kompetencyjne pomiędzy Prezydentem, a Radą Ministrów, a w szczególności Premierem, podkreśla, że są one nie tylko wynikiem nieprecyzyjnych przepisów, ale zależą w dużym stopniu także od indywidualnych cech osób sprawujących najważniejsze urzędy w państwie.

The main aim of the master thesis is to depict the position of the President of the Republic of Poland as an executive authority. The content is divided into preface, four chapters and summary. First chapter, the most comprehensive one, starting with the presentation of the essence and consequences of the principle of separation and balance of powers, includes the basic information about the President, the Council of Ministers and mutual relations between these two organs. This part of work deals also with general aspects connected with politicial status of President, such as the mode of elections, responsibility and the character of the article 126 of Constitution, which is considered to be the fundamental provision determining the role of the President. The author tries to decide whether this provision may, under special circumstances, constitute the ground for President to undertake authoritative actions in lack of relevant constitutional and statutory regulations. The last part of this chapter concentrates on describing the right of President and the Council of Ministers to issue the regulations.The second chapter of paper deals with constitutional institutions creating the conditions for cooperation between the President and the Council of Ministers which are countersignature, Cabinet Council and besides that the portrayal of competences of President, for which validity the signature of Prime Minister is not required. The third chapter is a brief outline of role of the President in the area of national, internal and external security. All deliberations focus on the suitable interpretation of supremacy of the President over the armed forces, his constitutional and statutory competences and power in the emergency measures, such as the right to issue the regulations having the force of statute or the right to introduce the martial law and a state of emergency. The last chapter discusses the position of President in foreign policy. The author, emphasizing the fact that conducting foreign policy is granted to the Council of Ministers, presents the authorities of President as a representative of the State in foreign affairs, such as the right to ratify and renounce international agreements. Due to the fact that executive power in Poland is composed of a single – person body – the President and a collegial body – the Government, all considerations do not refer only to authorities and duties of President but also comprise the general aspects about the role of the Council of Ministers. The author tries to prove that even though the constitutional provisions entitle the Council of Ministers to conduct the internal affairs and foreign policy of the Republic of Poland, the position of President cannot be minimalized.Elected in universal and direct elections, President acts as a supreme representative of the Republic of Poland and the guarantor of the continuity of State authority. In accordance to constitutional provisions, duties of President contain observance of the Constitution, safeguard the sovereignty and security of the State as well as the inviolability and integrity of its territory. Additionally, several other authorities are vested in Polish head of state, such as the power to pardon, the right to confer orders and decorations and to grant Polish citizenship. Finally, the author, pointing out the disputes between the President and the Council of Minister , stresses simultaneously that existing conflicts not only result from inaccurate legislations, but besides that, depend on individual features of the most important people in Poland who exercise the executive power.